Chinese elektronicafabrieken verbeteren arbeidsomstandigheden maar schendingen nog altijd aan de orde

Hogere lonen, het afschaffen van geldboetes, en geen Hepatitus B-testen voor sollicitanten. Dat zijn belangrijke verbeteringen voor de arbeiders in de vier grootste toeleveringsfabrieken van gameconsoles en mp3-spelers, die zijn ingevoerd nadat makeITfair twee jaar geleden publiceerde over de slechte werkomstandigheden daar. Uit het vandaag verschenen makeITfair rapport blijkt echter ook dat in deze fabrieken – die onderdelen leveren voor Apple, Microsoft, Motorola, Philips en Sony – urgente arbeidsproblemen nog niet zijn opgelost.

Uit het nieuwe makeITfair-rapport Game console and music player production in China blijkt verder dat fabrieken nu controleren of de vergoedingen die door de uitzendbureaus worden ingehouden niet veel te hoog zijn. Ook worden minder stagiaires aangenomen die slechter betaald krijgen voor hetzelfde werk en is de hygiëne in de slaapzalen verbeterd.

Daar staat tegenover dat de hoeveelheid overwerk van de door de overheid vastgestelde grens van 36 uur per maand, door alle vier de onderzochte fabrieken werd overschreden. Hoewel de Chinese arbeidswet minimaal één rustdag per week voorschrijft, meldden arbeiders van alle vier de fabrieken periodes met werkweken van zeven dagen Verder ondervonden arbeiders moeilijkheden bij het weigeren van overwerk en het opnemen van vrije dagen.

“Ondanks dat er in de vier fabrieken verschillende verbeteringen zijn doorgevoerd, zijn de oorzaken voor de problemen nog niet weggenomen. Er bestaan geen onafhankelijke en democratisch gekozen vakbonden. En hoewel de lonen nu zijn verhoogd zijn het nog steeds geen leefbare lonen voor de provincie Guangdong”, aldus Esther de Haan van SOMO, een van de organisaties achter het makeITfair-project.

Een van de onderzochte fabrieken is eigendom van Foxconn, het bedrijf dat in 2010 te maken kreeg met een reeks van zelfmoorden van arbeiders in hun fabrieken. Als reactie hierop beloofde het bedrijf de werkomstandigheden te verbeteren, de lonen te verhogen, de hoeveelheid overwerk te verminderen en een aantal nieuwe fabriekscomplexen in het binnenland te bouwen, zodat arbeiders dichter bij huis kunnen wonen. Foxconn heeft zich als enige van de onderzochte fabrieken uitgesproken om in 2011 te gaan voldoen aan de door de overheid vastgestelde grens van 36 uur overwerk per week. “Na de tragische zelfmoorden heeft Foxconn het minimumloon verhoogd voor arbeiders die langer dan 6 maanden bij Foxconn werken. Dit is een positieve ontwikkeling, maar een aanzienlijk aantal arbeiders, waaronder studenten, profiteert niet mee van de loonsverhoging. Tegelijkertijd is Foxconn van plan om hun fabrieken naar de provincies in het binnenland te verplaatsen, waar de lonen lager zijn dan in Shenzhen”, zegt Debby Chan Sze Wan van SACOM, de onderzoekspartner in Hong Kong van makeITfair.

Het merendeel van de door makeITfair ondervraagde arbeiders kende geen vakbonden in hun fabriek. De toeleveringsbedrijven beweerden echter dat de arbeiders wel degelijk op de hoogte waren van de vakbonden en dat de vakbonden de behoeften van hun arbeiders effectief vertegenwoordigden. Dit is verrassend, gezien het feit dat de werknemers niet hun eigen vakbondsvertegenwoordigers kunnen kiezen en dat collectieve onderhandelingen niet bestaan in China. Verdergaande veranderingen en algemene verbeteringen lijken onwaarschijnlijk zolang de arbeiders niet beter worden geïnformeerd over hun rechten, om bijvoorbeeld zichzelf te organiseren en hun mening te uiten.