Groene energie in Nederland kan duurzamer

Mooie reclamecampagnes met groene beloften ten spijt blijft de Nederlandse elektriciteitssector slecht presteren op het gebied van duurzaamheid. Prijsvechters als Oxxio en grote producenten als RWE/Essent en E.ON doen zich veel groener voor dan ze zijn. Hun investeringen in nieuwe kolencentrales beloven ook nog eens weinig verbetering. Slechts een paar leveranciers, zoals bijvoorbeeld Windunie, Greenchoice, NHEC en Eneco, mogen zich met recht duurzaam noemen. Dat zijn de belangrijkste uitkomsten van een onderzoek door SOMO, in opdracht van Greenpeace en de Consumentenbond.

Voor het vijfde jaar op rij onderzoeken SOMO en Greenpeace hoe groen de Nederlandse energiebedrijven zijn. Mede-opdrachtgever voor dit onderzoek is de Consumentenbond. Dit jaar werd niet alleen naar de zeven grote leveranciers gekeken, maar naar een totaal van 22 bedrijven – van Eneco tot Oxxio, van Atoomstroom tot Windunie. SOMO deed het onderzoek, op basis waarvan de Consumentenbond en Greenpeace in februari 2012 de ranking van elektriciteitsleveranciers publiceren.

In eerste instantie is gekeken naar hoe duurzaam de leveranciers zijn in hun huidige productie of aankoop van stroom. Volgens SOMO senioronderzoeker Joseph Wilde-Ramsing, “Van alle in Nederland opgewekte stroom in 2010 is slechts tien procent groen.” Nog interessanter wordt het volgens de onderzoeker wanneer je de toekomstplannen tegen het licht houdt. “Energiebedrijven kan je relatief gemakkelijk beoordelen op hun huidige productie en levering, maar wat je als consument niet ziet zijn de investeringen. Die zeggen iets over hoe duurzaam deze bedrijven in de toekomst zijn.”

Hypocriet
Sprekende voorbeelden van bedrijven die investeren in vuile energie zijn RWE/Essent, E.ON en Vattenfall/Nuon. De energiereuzen richten zich vooral op het vergroten van hun capaciteit in fossiele brandstoffen in Nederland en Duitsland, en op atoomenergie. “We gaan in ons onderzoek niet op hun advertenties in”, zegt Joseph Wilde-Ramsing, “maar wanneer zij zich als ‘groen’ profileren, mag je dat gerust hypocriet noemen.”

Aan de andere kant doen bedrijven als Eneco en het in Nederland relatief onbekende bedrijf Dong Energy het redelijk goed. De investeringen van Dong gaan bijna volledig naar windenergie.

Afkopen
Een ander aspect dat dit jaar wordt onderzocht is het inkoopbeleid van de leveranciers en het gebruik van groencertificaten. Officieel heten groencertificaten tegenwoordig ‘Garanties van Oorsprong’, die door duurzame stroomproducenten kunnen worden verhandeld om daar nieuwe investeringen mee te bekostigen. Een goedbedoeld maar helaas niet ideaal systeem, legt Joseph Wilde-Ramsing uit.

“In Noorwegen bijvoorbeeld wordt bijna alle stroom opgewekt met waterkracht. Producenten daar kunnen hun Garanties verkopen aan stroomleveranciers in Nederland. Prijsvechters als Oxxio die claimen groene stroom te leveren, kopen in feite grijze stroom in via de handelsmarkt en ‘vergroenen’ de stroom met goedkope certificaten van waterkrachtcentrales uit Noorwegen.

Om die reden werd leveranciers gevraagd: kopen ze daadwerkelijk duurzaam opgewekte energie in, of wordt hun energie alleen groen door het kopen van een groencertificaat? “Heel weinig leveranciers hebben directe contracten met groene producenten”, aldus de onderzoeker. “De meerderheid koopt gewoon de Nederlandse gemiddelde stroom in, die voor maar 10% duurzaam is, of vertelt liever niet waar ze inkopen. ‘Groen’ in Nederland is dus vooral handel in Garanties.”

Echte duurzaamheid
Voor duurzaamheid richt je je als Nederlandse consument liever op leveranciers die een echte bijdrage doen aan duurzame energie productie. Windunie produceert, levert en investeert alleen in windcapaciteit. Greenchoice draagt bij aan de totstandkoming van nieuwe groene capaciteit door de wijze waarop ze stroom inkopen. NHEC koopt alle door haar geleverde stroom in bij een kleine biomassa-centrale.

Joseph Wilde-Ramsing roept overheden daarom op te zoeken naar een nieuw systeem om groene investeringen te stimuleren. En dan vooral de Nederlandse overheid. “In termen van groene capaciteit staan we nog steeds laag op de Europese schaal. Overheden in Engeland en Duitsland stimuleren duurzame capaciteit veel beter. Als klein, dichtbevolkt land heb je wellicht minder potentieel dan Duitsland of Noorwegen. Maar er liggen nog veel mogelijkheden voor de Nederlandse overheid en producenten, bijvoorbeeld in offshore windparken en zonnepanelen.”

Meer informatie
Download het rapport ‘Duurzaamheid in de Nederlandse elektriciteitssector’ (onderaan deze pagina).
Lees dit artikel(opens in new window) op de website van de Consumentenbond en dit artikel(opens in new window) op de website van Greenpeace.