Term Fiscaal Paradijs ligt in Den Haag erg gevoelig

Amsterdam – Het begint nog zo onschuldig. In 1997 gaan de ministers van financiën van de Europese Unie in op een idee van Eurocommissaris Mario Monti (mededinging) om een einde te maken aan de ‘schadelijke belastingconcurrentie’ tussen lidstaten onderling.

Naar goed Europees gebruik komt er een werkgroep onder leiding van de Britse staatssecretaris van financiën, Dawn Primarolo, ofwel ‘Red Dawn’, naar haar haarkleur.

Al snel komt deze werkgroep tot de voorlopige conclusie dat in Nederland staatssecretaris Willem Vermeend van Financiën (PvdA) een wel erg aantrekkelijk vestigingsklimaat voor multinationale ondernemingen heeft geschapen. Dat wekt grote afgunst bij de buurlanden.

Nederlandse diplomaten proberen achter de schermen van alles om de nijvere leden van de werkgroep tot andere gedachten te bewegen. Tevergeefs. In november komt Primarolo met een rapport waarin tien Nederlandse belastingregelingen worden bestempeld als ‘oneerlijke concurrentie’. Daarmee staat Nederland met stip aan kop. Op de tweede plaats volgen België, Ierland en Luxemburg met ieder vijf regelingen.

Vermeend en minister van Financiën Gerrit Zalm zijn woedend. Zij laten uitzoeken hoeveel ondernemingen in de verschillende EU-landen in de praktijk betalen aan belastingen. In Brussel leveren zij een dik rapport af waarin staat dat ook landen als Frankrijk en Italië gunstige fiscale regelingen hebben om grote ondernemingen te trekken.

De actie van Vermeend en Zalm leidt weer tot woede bij de andere lidstaten maar heeft op den duur wel succes. Uiteindelijk bereiken de EU en Nederland overeenstemming over nieuwe fiscale regels. De aanpassingen gaan veel minder ver dan Nederland had gevreesd.

In 2006 en 2007 komt de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (Somo) na bestudering van alle op dat moment geldende belastingmaatregelen tot de conclusie dat Nederland wel degelijk een belastingparadijs kan worden genoemd.

Op 4 mei 2009 zegt president Barack Obama van de Verenigde Staten hetzelfde. Op een lijst van het Witte Huis prijkt ons land tussen Bermuda en Ierland, landen met lage belastingen voor het bedrijfsleven. Toenmalig minister van Financiën Wouter Bos reageert gepikeerd: ‘Elke associatie met Nederland als belastingparadijs, als land waar dingen gebeuren die niet mogen, verwerpen wij. Nederland loopt voorop als het gaat om transparantie.’

Na zware druk vanuit Den Haag haalt het Witte Huis Nederland eind mei weer van de lijst af.

pagina 4, 12-09-2011 © Het Financieele Dagblad