Wat is er gaande in de financiële sector?

De financiële crisis en het instorten van de financiële sector kwamen niet helemaal als een verrassing voor SOMO. Welke analyses maakte SOMO rond deze issues en wat gebeurt er op internationaal niveau?

Het SOMO rapport Critical Issues in the Financial Industry (2005) toonde al een wereldwijde toename van vele riskante financiële producten, strategieën en een concentratie van de financiële industrie zonder voldoende regulering en toezicht op internationaal niveau. Dit gebrek aan wettelijke bindende internationale regulering en toezicht was uitermate problematisch bij de liberalisering van financiële dienstenaanbieders, de handel in allerlei (riskante) financiële producten, als ook liberalisering van kapitaalbewegingen door bindende internationale handelsregels, zoals in de General Agreement in Trade and Services (GATS) als onderdeel van de WTO (Wereldhandelsorganisatie).

De afgelopen maanden waarschuwde SOMO voor hoe liberalisering van financiële dienstenaanbieders (o.a. banken en verzekeringsbedrijven) en hun financiële producten op verschillende manieren bijdragen aan de wereldwijde financiële crisis, maar ook aan de voedselcrisis in ontwikkelingslanden(opens in new window) . Ook benadrukte SOMO dat er geen verdere liberalisering van financiële diensten zou moeten plaatsvinden tijdens de voortgaande GATS onderhandelingen. En niet als onderdeel van de WTO Doha Ronde en niet via verschillende vrijhandelsakkoorden waarover de EU in onderhandeling is met ontwikkelingslanden.

Ontwikkelingslanden voelen de gevolgen van de financiële crisis en kredietcrisis onder andere door de aanwezigheid van buitenlandse banken. SOMO blijft onderzoek ondersteunen van ontwikkelingsexperts over de impact van buitenlandse banken in ontwikkelingslanden.

Terwijl overheden doorgaan met het redden van banken – onder andere Fortis Nederland, een bank met een opvallend groot aantal vestigingen in belastingparadijzen – en het oplossen van de kredietcrisis met duizenden miljarden dollars, is er volop een politiek en publiek debat gaande over de nieuwe regulering en toezicht die nodig is. Soms wordt daaraan gerefereerd als ‘Bretton Woods II’. Er zijn vele politieke bijeenkomsten op EU-niveau. Op 15 november 2008 vindt in Washington de eerste bijeenkomst op multilateraal niveau plaats om de financiële markten en –regulering wereldwijd te verbeteren. Het probleem is dat veel ontwikkelingslanden niet aan deze bijeenkomsten zullen deelnemen en ook niet participeren in de organen waar de standaarden en hervormingen bepaald worden, zoals bijvoorbeeld in het ‘Financial Stability Forum’. Hoe dan ook zal de vervolgconferentie van de Verenigde Naties, ‘Financing for Development’ van 27 november tot 2 december 2008 in Doha (Qatar), ook een plek moeten zijn waar ontwikkelingslanden zich in de discussie kunnen mengen. Het is gevaarlijk dat Europese leiders hebben opgeroepen de WTO onderhandelingen af te ronden tijdens ‘Bretton Woods II’. In een korte brief aan de Financial Times, legt SOMO uit waarom dit een slecht idee is.

De sociale beweging over de hele wereld is in actie gekomen om inspraak te krijgen in de hervormingen van het financiële systeem en van het neo-liberale economische systeem in het algemeen. SOMO heeft bijdragen geleverd aan de discussie over financieel beleid en de invloed van geliberaliseerde financiële diensten. Ook heeft zij bijdragen geleverd aan verklaringen van maatschappelijke organisaties zoals ATTAC Europe(opens in new window) , OWINFS en OWINFS GATS group, BankTrack(opens in new window) , Corner House(opens in new window) , Eurodad, TNI, Nederlandse NGO’s die te maken hebben met ‘Finance for Development’ en de Coalitie voor Eerlijke Handel.

SOMO maakt deel uit van het Tax Justice netwerk dat er op wijst dat belastingparadijzen een belangrijke rol hebben gespeeld(opens in new window) in het verbergen van risicovolle financiële constructies die tot de financiële crisis hebben geleid. In veel NGO verklaringen over de financiële crisis wordt opgeroepen om belastingparadijzen en agressieve belastingontwijking te bestrijden.

Informatie en ervaringen van ontwikkelingslanden met buitenlandse banken kunt u sturen aan: m.vander.stichele@somo.nl

Zie ook de publicatie: How Trade, the WTO and the Financial Crisis Reinforce Each Other