Verkopen Nederlandse supermarkten groenten en fruit uit illegaal bezette gebieden in Palestina?

Vandaag publiceert SOMO ‘Wat weten we (niet) over het aanbod van Nederlands’ grootste supermarkten?’ een artikel in een serie artikelen over de invoer van groenten en fruit uit illegale Israëlische nederzettingen in Nederland. In het onderzoek naar de herkomst van groenten en fruit uit deze nederzettingen, stuitte SOMO op hoge muren.

Wat weten we (niet) over het aanbod van Nederlands’ grootste supermarkten?

SOMO bevroeg de vijf grootste supermarktketens, het Centraal Bureau voor de Statistiek, de douane en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, maar zonder bevredigende antwoorden op de vraag of er in Nederland groenten en fruit worden verkocht uit door Israel bezette gebieden en zo ja, op welke schaal.

Onderzoeker Lydia de Leeuw van SOMO: “Als het voor ons al zo moeilijk is om de herkomst van groenten en fruit uit bezette gebieden vast te stellen, dan is het voor consumenten al helemaal onmogelijk.”

Groenten en fruit uit bezette gebieden in de Nederlandse supermarkten

Nederland is na Frankrijk de belangrijkste Europese importeur van groenten en fruit uit Israël. Een deel van deze invoer komt echter uit Israëlische nederzettingen in de door Israël bezette Palestijnse gebieden. Deze nederzettingen zijn illegaal en hebben desastreuze gevolgen voor de lokale, Palestijnse bevolking en economie. Mensenrechten en het humanitair oorlogsrecht worden geschonden. Toch worden nederzettingenproducten in Europa ingevoerd.

Verplichte etikettering

De EU verordonneert dat wanneer een product uit een ‘Israëlische nederzetting’ komt dat met zo veel woorden op de verpakking of het schap moet worden aangegeven. Alleen zie je die vermelding nooit in de supermarkt.

SOMO benaderde Albert Heijn, Aldi, Jumbo, Lidl en PLUS; de vijf grootste supermarktketens van Nederland. Alle vijf meldden ze dat ze “natuurlijk de EU richtlijnen inzake etiketering volgen”. Alle vijf de bedrijven gaven aan geen nederzettingenproducten te verkopen. Geen van de partijen kon SOMO’s vragen over hoe dat geverifieerd wordt echter bevredigend beantwoorden. De NVWA vertelde dat ze in november 2017 een schriftelijke waarschuwing hebben gegeven aan een bedrijf dat wijn aanbood “uit een gebied dat niet als Israël mag worden aangeduid op het etiket.” Over bedrijf en herkomstgebied wilde de NVWA geen informatie geven.

De Leeuw: “Producten uit illegale nederzettingen zijn verbouwd op gestolen landbouwgrond met gestolen waterbronnen en dus het gevolg van oorlogsmisdrijven zoals landroof en de verdrijving van Palestijnse burgers. Met het toestaan van import van deze goederen raken bedrijven, consumenten en overheden in Europa betrokken bij schendingen van mensenrechten en humanitair oorlogsrecht. Waarom vertaalt zich dat niet in een importverbod? Of op zijn minst een strenge handhaving van de verplichte etikettering?”