Met Apple komt FLA niet geloofwaardig over als multistakeholderinitiatief

Nieuws

5 augustus 2013

Als eerste elektronicaproducent trad Apple in februari 2012 toe tot de Fair Labor Association (FLA), een multistakeholderinitiatief (MSI) dat eerder is ontstaan in de kledingsector. Na anderhalf jaar heeft de FLA maatschappelijke organisaties – die zich sterk maken voor betere arbeidsomstandigheden in de elektronicaproductie – niet van haar geloofwaardigheid overtuigt.

Lynda Yanz: “De FLA opereert eerder als een brancheorganisatie dan als een multistakeholderinitiatief”

Lynda Yanz is van het Canadese Maquila Solidarity Network (MSN), dat tot voor kort in het bestuur van FLA zitting had. Hogere verwachtingen zijn er van een ander MSI, het elektronicaprogramma van het Initiatief Duurzame Handel.

Beloften niet waargemaakt

Op verzoek van Apple begon de FLA in het voorjaar van 2012 met audits bij drie Chinese vestigingen (met in totaal 178.000 werknemers) van Foxconn, een grote leverancier. Apple en Foxconn kwamen tot een actieplan met 360 verbeterpunten(opens in new window) die 1 juli 2013 gerealiseerd zouden zijn.

Die beloften hebben Apple en Foxconn niet waar kunnen maken, concludeerde GoodElectronics (GE) op 1 juli in een persverklaring(opens in new window) . GE is een internationaal netwerk van organisaties dat zich inzet voor betere arbeidsomstandigheden en duurzame productie in de elektronicasector. Volgens GE worden verbeteringen op de werkvloer bij Foxconn niet snel genoeg doorgevoerd en worden beloftes op het gebied van lonen, werktijden en vrije vakbondsverkiezingen niet gestand gedaan.

“De FLA heeft te weinig druk op Apple en Foxconn uitgeoefend om ondubbelzinnige maatregelen te nemen tegen duidelijke schendingen van de FLA-code en de Chinese wet”, zegt Linda Yanz van de arbeids- en vrouwenrechtenorganisatie MSN(opens in new window) , een van de ruim zeventig leden van het GE-netwerk.

Tussen eind 2009 en begin 2013 was MSN lid van het bestuur van de FLA. Yanz:

“Ondanks scepsis namen wij in 2009 de proef op de som door ons aan te sluiten bij FLA. We kozen voor een combinatie van invloed binnen de FLA en campagne voeren daarbuiten. Succes bleek mogelijk: in Honduras bereikten FLA en Russell Athletic eind 2009 overeenstemming over werkgelegenheid en uitkeringen voor zo’n 1.200 eerder ontslagen werknemers. Bovendien voorzag het akkoord in vakbondstraining en vrijheid van vakvereniging in alle Hondurese fabrieken van eigenaar Fruit of the Loom.”

Geen structurele veranderingen

Als enige arbeidsrechtenorganisatie drong MSN er binnen de FLA op aan de gedragscode te verscherpen, klachtenprocedures te verbeteren en meer vertegenwoordigers van vakbonden en arbeidsrechtenorganisaties in het bestuur op te nemen. Yanz:

“Toen bleek dat de FLA op die laatste twee punten geen structurele veranderingen wenste door te voeren, is MSN eruit gestapt. We voelden ons een roepende in de woestijn.”

De toetreding van Apple tot de FLA begin 2012 baarde opzien. De FLA had geen ervaring met elektronicabedrijven. De sector kent twee MVO-initiatieven: de Electronic Industry Citizenship Coalition (ECCI) en de Global e-Sustainability Initiative (GeSI), waarbij alleen bedrijven zijn aangesloten. De MVO-eisen die zij stellen, gaan minder ver dan die in de ‘ervaren’ kledingsector. Beide initiatieven doen geen audits. Als ‘FLA-lid’ had Apple meteen de meest progressieve gedragscode.

Ook Yanz was verrast dat de FLA met Apple in zee ging.

“Daarover is binnen het bestuur en de ngo-vertegenwoordiging niet gesproken. De FLA is ook nauwelijks te rade gegaan bij ngo’s met rijke kennis van arbeidsomstandigheden in de elektronicasector.”

Glas is eerder halfleeg

Dat de FLA nu publiekelijk als het ware de loftrompet blaast over de geringe verbeteringen, steekt Yanz. Ook Pauline Overeem, namens SOMO coördinator van GoodElectronics, vindt bescheidenheid meer op zijn plaats.

“Op dit moment is onvoldoende bereikt. Mogelijk zeggen voorstanders dat het een proces van lange adem is en dan is het glas halfvol. Vanuit het perspectief van het GoodElectronics Network is het glas echter half leeg. Bovendien slaagt de FLA er nog steeds niet in om internationale en Chinese maatschappelijke organisaties van haar geloofwaardigheid te overtuigen. MSN is teruggetreden uit het bestuur van FLA, Industriall Global Union heeft voor de eer bedankt en ook lokale organisaties in China houden zich op een afstand.”

Kritisch maar positievere verwachtingen van IDH

Apple trad dit voorjaar ook toe tot een ander multistakeholderinitiatief dat sinds 2012 actief is in de elektronicaketen. Het elektronica-programma van het Initiatief Duurzame Handel (IDH)(opens in new window) beoogt de arbeidsomstandigheden bij elektronicafabrieken in China te verbeteren en hun milieuprestaties te verhogen. De ambitie is om een half miljoen werknemers te bereiken. Philips, Dell en HP zijn deelnemers van het eerste uur. Sinds kort doet ook Nokia mee. In totaal hebben deze merken zo’n 25 toeleveranciers in China méé weten te krijgen.

Pauline Overeem: “Bij dit initiatief zijn SOMO, GoodElectronics en vakbond FNV van meet af aan betrokken. Eerst als medeontwerpers van het programma, nu als adviseurs op afstand. Bovendien zitten in China twee arbeidsrechtenorganisaties samen met toeleveranciers in een lokale stuurgroep. Ook geven Chinese not-for-profit arbeidsrechtenorganisaties trainingen aan managers en werknemers van de deelnemende fabrieken. Het is de bedoeling dat in al die fabrieken serieuze werknemersvertegenwoordiging van de grond komt.”

Voor SOMO en de andere betrokken organisaties is het volgens Pauline Overeem vooral taak om het IDH scherp te houden.

“IDH en de grote merken moeten wel steeds de belangen van werknemers op de werkvloer in het oog houden. Ook moet er rekening gehouden worden met de kritische standpunten en soms beperkte capaciteit van de betrokken Chinese maatschappelijke organisaties. Dat vinden ze nog wel eens lastig.”