Business as usual

In strijd met de huidige, brede financiële hervormingsagenda van de Europese Unie (EU), blijft de EU een breed scala van financiële diensten liberaliseren in de Algemene Overeenkomst inzake de Handel in Diensten (GATS) en andere vrijhandelsakkoorden (FTA’s), alsof de financiële crisis nooit heeft plaatsgevonden. In deze nieuwe publicatie geeft SOMO specifieke voorbeelden van de wijze waarop de nieuwe EU-regelgeving in strijd is met het economisch model van voor de crisis.

In de nieuwe SOMO-publicatie Business as usual geven M. Vander Stichele en R. van Os specifieke voorbeelden van de wijze waarop de nieuwe EU-regelgeving in strijd is met het economisch model van voor de crisis. Dit model dient nog steeds als uitgangspunt in de huidige onderhandelingen voor handelsverdragen zoals de GATS-onderhandelingen, de economische partnerschapsovereenkomst tussen de Cariforum-staten en de EU (EPA) en het vrijhandelsakkoord tussen de EU en Zuid-Korea. Zo kunnen landen de risicovolle derivatenhandel in voedselgrondstoffen of vreemde valuta bijna niet meer terugdraaien, beperken of stoppen nadat zij zich in het kader van de GATS of een FTA hebben verbonden aan de geliberaliseerde handel in derivaten. Specifieke regels in GATS en de FTA’s leggen de mogelijkheid van binnenlandse regelgeving aan banden waardoor nieuwe EU regelgeving met betrekking tot hedgefondsen en ratingbureaus strijdig is met die regels. De EU heeft zelf haar twijfels geuit over de verenigbaarheid van een nieuwe belasting op financiële transacties met de GATS-regels. Vrijhandelsverdragen bevatten ook zeer restrictieve regels om controles en beperking van kapitaalstromen te voorkomen. Echter, diverse WTO- en FTA-landen, waaronder Zuid-Korea, voeren op het ogenblik kapitaalcontroles in om financiële ‘luchtbellen’ als gevolg van de instroom van buitenlands kapitaal te voorkomen.
GATS en de FTA’s hebben een speciale regel die landen toestaan voorzorgsmaatregelen te nemen in geval van financiële problemen. Die regel is echter zo zwak en onduidelijk dat, zoals in deze publicatie wordt betoogd, veel nieuwe financiële hervormingen door de regels van de GATS en de FTA’s ondermijnd zouden kunnen worden, wanneer landen hun hervormingen aan een WTO geschillencommissie zouden voorleggen. Er zijn meer en betere garanties nodig om te verzekeren dat alle noodzakelijke financiële hervormingen mogelijk blijven: de SOMO-publicatie geeft hiervoor aanbevelingen.

Het technische karakter van deze problematiek en het gebrek aan transparantie in het besluitvormingsproces hebben tot nu toe verhinderd dat hierover het noodzakelijke publieke en politieke debat wordt gevoerd. De argumenten en de aanbevelingen aan het eind van deze SOMO-publicatie bieden concrete aanknopingspunten om het huidige beleid en met name de onderhandelingspositie van de EU, aan te passen. Ook kan deze publicatie in veel landen worden gebruikt om het publieke bewustzijn te verhogen en het politieke debat aan te zwengelen over financiële hervormingen, de verklaringen van de G-20 – waarin zowel wordt aangedrongen op financiële hervormingen als meer vrije handel (inclusief financiële diensten) – en de nog lopende onderhandelingen over de GATS en nieuwe FTA’s waar veel landen bij betrokken zijn enz.

In deze publicatie wordt betoogd dat landen in GATS en FTA’s onderhandelingen hun ‘business-as-usual’ benadering van regulering moeten herzien. De leidraad moet daarbij zijn dat alle financiële hervormingen gericht zijn op de totstandbrenging van een financiële sector die ten dienste staat van de economie en publieke belangen en niet slechts aan de behartiging van de belangen van de financiële sector zélf stelt.