Spilling the Beans

Sperziebonen in de Nederlandse supermarkt komen vaak uit Marokko, waar ze onder slechte arbeidsomstandigheden worden geplukt en ingepakt. De lonen liggen onder het bestaansminimum, vakbonden worden niet gerespecteerd of getolereerd, overwerk is er regelmatig en is verplicht en arbeiders worden zonder beschermende kleding blootgesteld aan bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Grote Nederlandse supermarktketens als Albert Heijn, Jumbo/C1000 en Lidl eisen van hun toeleveranciers dat mensen- en arbeidsrechten worden gerespecteerd, maar nieuw onderzoek toont aan dat er een groot verschil is tussen hun beleid op papier en de werkelijkheid op het veld.

Verse groente en fruit zijn het visite kaartje van bijna elke supermarkt. 76% van alle verse groente en fruit in Nederlandse wordt er verkocht. Om het hele jaar rond verse groenten en fruit te kunnen aanbieden worden ze vaak, en in toenemende mate geïmporteerd uit ontwikkelingslanden. Deze handel zorgt voor inkomsten en werkgelegenheid waar ze hard nodig zijn. Maar omdat arbeidsomstandigheden in producerende landen vaak minder goed zijn dan in andere landen groeit met de omvang van de import ook het gevaar op arbeidsrechtenschendingen.

Slechte arbeidsomstandigheden

Spilling the Beans

Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) onderzocht onder wat voor omstandigheden sperziebonen geproduceerd worden in Marokko, de belangrijkste exporteur van deze populaire groente wereldwijd. Bij twee grote leveranciers van onder meer Albert Heijn, Jumbo/C1000 en Lidl vertelden de arbeiders dat ze te weinig verdienen om rond te komen, als vee naar hun werk worden getransporteerd, blootgesteld worden aan bestrijdingsmiddelen en zich gedwongen voelden om regelmatig lange dagen te moeten maken in de brandende zon, hete kassen of de koude loodsen waar de sperziebonen worden geplukt of verpakt.

“Een van grootste problemen in deze sector is de onderdrukking van vakbonden”, zegt onderzoeker Sanne van der Wal. ”Daardoor kunnen werknemers moeilijk een vuist maken naar de werkgevers toe om noodzakelijke verbetering door te voeren. Bij het beste bedrijf uit het onderzoek waren wel vakbonden actief maar werd er niet met ze onderhandeld. Terwijl er bij een leverancier van onder meer Albert Heijn helemaal geen vakbonden werden getolereerd.”

Verantwoordelijkheid van supermarktketens

Hoewel de drie supermarktketens zeggen dat ze hun leveranciers houden aan internationaal erkende arbeidsrechten, is daarvan in Marokko weinig of niets te merken.

“Volgens internationale richtlijnen hebben supermarkten net als andere bedrijven de verantwoordelijk om te zorgen dat ze risico’s op arbeidsrechtenschendingen in hun toeleveringsketen goed in kaart hebben gebracht en dat ze passende maatregelen nemen om deze aan te pakken. Albert Heijn, Jumbo en Lidl hebben wat dat betreft duidelijk niet hun huiswerk gedaan”, zegt Van der Wal.