Kosten voor belastingsbetalers en milieu door falen EU in hervormingen internationale investeringsovereenkomsten

Europese campagnevoerders beschuldigen de EU Commissie van falen in het adequaat hervormen van de internationale investeringsverdragen en waarschuwen ervoor dat belastingbetalers en ons milieu er onder zullen lijden. Het ‘Seattle to Brussels Network’ publiceert een reader rondom dit thema.

Sinds het Lissabon Verdrag op 1 december 2009 van kracht ging, verschoven de onderhandelingsmogelijkheden voor internationale investeringsverdragen van de individuele lidstaten naar de EU. Vandaag nam de Europese Commissie het voorstel voor investeringsbeleid aan.

Campagnevoerders die samenwerken in het ‘Seattle to Brussels Network’[1] roepen op tot een radicale herziening van het internationale investeringsbeleid. Ook SOMO neemt deel aan dit netwerk. “De Bilaterale Investeringsverdragen (BITs) van de huidige EU-lidstaten gaan allemaal over rechten voor bedrijven en helemaal niet over hun verantwoordelijkheden”, zegt Marc Maes, medewerker handelsbeleid van de Belgische NGO 11.11.11. “Deze richtlijnen staan buitenlandse investeerders toe overheden aan te klagen voor sociale, milieu- en economische richtlijnen die de winsten van bedrijven lijken te schaden. Het Lissabon Verdrag voorzag in de mogelijkheid de balans te herstellen ten gunste van de burgers en het milieu. En bovendien om de BIT’s te beëindigen. Maar de Europese Commissie liet die kans liggen.“

De hele advocatuur tiert welig op de buitengewone rechten van investeerders om direct overheden uit te dagen via geheime internationale tribunalen zonder binnenlandse mogelijkheden te hebben geprobeerd. “Het is belachelijk dat de commissie de foute praktijken van de internationale investeerder-tegenover-staat arbitrage wil kopieeren. Het is slechts een kwestie van tijd tot de belastingbetaler de buitenlandse investeerders met honderden miljoenen euro’s moet compenseren omdat ze publiek beleid aanklagen. Het is de hoogste tijd dat de investeerder-tegenover-staat arbitrage geheel wordt afgeschaft,” zegt Peter Fuchs van WEED, Duitsland.

De scheve balans tussen bedrijfswinst en de behoeften van mens en milieu komt tot uiting in het proces van april 2009 van de Zweedse energiemultinational Vattenfall tegen de Duitse overheid. De klacht betreft de milieubeperkingen die worden opgelegd aan de kolencentrale in Hamburg. Vattenfall wil €1,4 miljard schadevergoeding voor vertragingen en beperkingen die het project kreeg opgelegd. Europese belastingbetalers zullen voor deze kosten opdraaien, zowel financieel als wat betreft de milieuschade.[2]

“Vandaag heeft de Commissie tenminste erkend dat investeringsarbitrage niet transparant is, dat investeringsbeleid met betrekking tot onteigening zowel de punlieke als de private belangen moet behartigen en dat het beleid rekening moet houden met mensenrechten en de doelstellingen rondom duurzame ontwikkeling van het Lissabon Verdrag. Maar het falen van de Commissie om sleutelbepalingen te formuleren laat zien dat deze beweringen slechts feel-good praatjes zijn,” zei Antonio Tricarico van de Campaign to Reform the World Bank, Italy.

De Commissie had haar voorstellen vorige week moeten lanceren, maar de lidstaten, geleid door Duitsland en Engeland, grepen in via hun commissieleden. Ze wilden de bepaling die een vervaldatum op de bestaande investeringsverdragen stelt uit de ontwerpregelgeving verwijderd zien. Het vandaag aangenomen ontwerp voorziet alleen in een ‘review’.

Het Seattle to Brussels Network publiceerde op 7 juli een reader van 45 pagina’s rond international investeringsbeleid EU Investment Agreements in the Lisbon Treaty Era: A Reader. Ook is een verklaring van de maatschappelijke organisaties, waarin gevraagd wordt om een investeringsbeleid dat rekening houdt met het publieke belang, verstuurd naar parlementariers, EU lidstaten en de Commissie.

[1] Het Seattle to Brussels (S2B) Network (www.s2bnetwork.org) is een Europa-breed network van meer dan 70 organisaties van 16 landen die actievoeren voor een duurzaam, social en demacratisch verantwoord handelssysteem. Deelnemers zijn ontwikkelings-, milieu-, mensenrechten-, vrouwen- en boerenorganisaties, vakbonden, sociale bewegingen en onderzoeksionstituten. Het S2B Netwerk is onderdeel van de globale coalitie ‘Our World is Not for Sale’ (www.ourworldisnotforsale.org).
[2] IISD (2009): Achtergrondpaper rond Vattenfall versus Duitsland arbitrage(opens in new window)