C&A: slager die zijn eigen vlees keurt?

C&A is toch voordeliger! Dat was jarenlang de reclameslogan van de internationaal opererende Nederlandse kledingketen. Maar dat voordeel heeft zijn prijs: het risico van slechte, tot zelfs erbarmelijke arbeidsomstandigheden van de mensen die de kleren maken. Regels en toezicht lijken niet waterdicht.

Het C&A-concern van de Nederlandse familie Brenninkmeijer zegt strenge ethische normen te hanteren bij het aanbesteden van opdrachten in landen als India, Bangladesh, Vietnam of China. Geen kinderarbeid of andere vormen van uitbuiting. Maar de praktijk is weerbarstig. Dat blijkt uit de recente onthulling van de Volkskrant over misstanden in een Indiase kledingfabriek waarmee C&A zaken zou doen.

Eigen regels
C&A richtte midden jaren negentig het bedrijf SOCAM op dat toeziet op de arbeidsvoorwaarden bij leveranciers. Dat toezicht deugt niet, zeggen organisaties als de Schone Kleren Campagne en Fair Wear Foundation. Zij streven naar een internationaal vastgestelde controleprocedure. Nu zijn er tal van veelal commerciële toezichthouders actief die werken in opdracht van de kledingketens en –merken. Ze hanteren hun eigen maatstaven bij de controles, de zogenoemde audits.

‘Je krijgt dan bijna de slager die zijn eigen vlees keurt, waarbij ook het bedrijf dat de audit uitvoert gebaat is bij een positieve uitkomst’, zegt Marieke Eyskoot van Schone Kleren Campagne. Maar C&A benadrukt dat de SOCAM strikt onafhankelijk is

Aansluiting bij andere toezichthouders is niet nodig, meent het bedrijf, omdat het controlesysteem van SOCAM zeer verfijnd is. Ook sub-sub-levanciers worden daarbij regelmatig aan de tand gevoeld, zegt C&A-Woordvoerder Jochen Overmeyer. ‘We kunnen met onze onaangekondigde bezoeken diep in onze toeleveringsketen controleren’, aldus Overmeyer.

Geen vertrouwen
De controles zijn volgens C&A dus onaangekondigd, zodat de fabrieken ongewenste situaties niet kunnen wegmoffelen voor de inspecteurs. Maar er kleeft toch een belangrijk nadeel aan inspecteurs die worden geassocieerd met hun opdrachtgever, stelt Eyskoot van de Schone Kleren Campagne.

‘Van groot belang is dat de inspecteurs vaak niet het vertrouwen hebben van de mensen die er werken’, zegt ze. ‘Dus weten ze vrij weinig over essentiële zaken, zoals loon, en hoelang je er moet blijven, en hoeveel overuren je er maakt. Of je je paspoort moet inleveren en of er veel seksuele intimidatie is. Dat soort zaken stellen zij dan niet vast.’

Opgesloten
Volgens de Volkskrant heeft C&A een dochterbedrijf ingeschakeld van het Indiase KPR Mill in de Zuid-Indiase deelstaat Tamil Nadu. Daar worden negenduizend textielarbeiders dag en nacht opgesloten op een ommuurd fabrieksterrein, meldt de krant na eigen onderzoek. Een kwart van hun loon wordt ingehouden voor een gedwongen spaarpot waar ze pas na drie jaar bijkunnen. En dat zonder arbeidscontract en zonder dat de vrouwen contact kunnen opnemen met een vakbond.

Overigens bleek ook dat de Zweedse kledingketen H&M zaken doet met KPR Mill. H&M zei in een reactie een onderzoek in te stellen en eventueel de banden te zullen verbreken. C&A reageerde ook snel. Het bedrijf ontkent zaken te doen met KPR Mill of het dochterbedrijf.

Goedkoop!
De westerse consument is dol op goedkope kleding. Een menswaardig bestaan voor de textielarbeiders betekent dat de inkoopprijs zo’n 20 procent omhoog moet, zo blijkt uit onderzoek. En die prijs gaat in de winkel nog eens vier keer over de kop. Met andere woorden: de keten zou die kostenstijging grotendeels zelf kunnen opvangen, waardoor de consument zijn koopje houdt.

Bron: Radio Nederland Wereldomroep