BV Nederland: voor al uw investeringen in oorlogsmisdaden

door Lydia de Leeuw (SOMO) en Gerard Jonkman (The Rights Forum)

Premier Rutte bezocht(opens in new window) afgelopen maandag en dinsdag Israël en de door Israël bezette Palestijnse Westelijke Jordaanoever. Kijkend naar zijn programma voor die twee dagen, mogen we concluderen; de Nederlandse overheid stimuleert het investeren in oorlogsmisdaden.

Israël bouwt al tientallen jaren illegale nederzettingen in de Palestijnse Westelijke Jordaanoever (inclusief Oost-Jeruzalem). Nederzettingen zijn dorpen en steden enkel toegankelijk voor joodse Israëlische kolonisten, gebouwd in bezet gebied en vaak op land waarvan Palestijnen door het Israëlische leger zijn verjaagd. Zowel het verjagen van een burgerbevolking als het overbrengen van de eigen bevolking (door de bezetter) naar bezet gebied, houdt een oorlogsmisdaad in. Sinds 2020 houdt de VN een lijst bij van Israëlische en internationale bedrijven die handelen met nederzettingen en daarmee bijdragen aan deze misdaden.

Medeplichtigheid

Medeplichtigheid van Nederlandse bedrijven aan deze misdaden wil je als overheid niet stimuleren of faciliteren, toch?

Fout.

Rutte ontmoette tijdens zijn bezoek Israëlische bedrijven die zakendoen met Nederland, waaronder Solaredge, Netafim en Israel Chemicals. Volgens onafhankelijke Israëlische onderzoeksorganisatie Who Profits levert Solaredge techniek voor zonne-energie in nederzettingen en voorziet Netafim nederzettingen van irrigatiesystemen. Voor de levering van kunstmest kunnen boeren in nederzettingen volgens Who Profits rekenen op Israel Chemicals.

Buitenlandse Zaken zegt(opens in new window) dat het “geen voorstander” is van zakendoen in nederzettingen, maar dat de bedrijven zijn geselecteerd voor een netwerkbijeenkomst vanwege “hun waarde voor de Nederlandse economie.”

Ontmoedigend beleid?

Deze aanpak staat haaks op het zogenaamde “ontmoedigingsbeleid” wat Nederland officieel hanteert. Dat zou inhouden dat Nederlandse bedrijven, indien zij vragen om advies, “ontmoedigd” worden om economische relaties aan te gaan met nederzettingen. In 2013, in reactie op een advies van de Adviesraad Internationale Vraagstukken, schreef het kabinet: “De Nederlandse overheid ontmoedigt economische relaties van Nederlandse bedrijven met bedrijven in de nederzettingen in de bezette gebieden. Nederlandse overheidsinstellingen verlenen geen diensten aan bedrijven die gevestigd zijn in Israëlische nederzettingen.” Maar als de premier vervolgens de koffie en koekjes op tafel zet voor deze en Nederlandse bedrijven om eens lekker te netwerken, kun je je afvragen wat dit beleid waard is. Verder bewijs dat de aanpak niet werkt: vier Nederlandse bedrijven zijn opgenomen in de VN lijst van bedrijven die handelen met nederzettingen. Naast deze vier bedrijven zijn nog verscheidene andere Nederlandse bedrijven actief in de nederzettingen. Geen administratieve maatregelen tegen deze bedrijven. Geen strafrechtelijk onderzoek.

Conclusie: Nederland staat handel met (en daarmee uitbreiding van) illegale Israëlische nederzettingen toe. Daarmee bestendigt Nederland de illegale Israëlische bezetting en annexatie van Palestijns gebied. Nederland maakt zich medeplichtig aan het voortduren van deze illegale bezetting en het uitbreiden van de nederzettingen.

Naar Russisch/Oekraïens voorbeeld

Toen Rusland Oekraïne binnenviel was het klip en klaar: we mogen niet meewerken aan de bezetting en annexatie. In Europees verband heeft het kabinet maatregelen genomen om te voorkomen dat handel met Rusland in bezet/geannexeerd Oekraïens gebied ‘business as usual’ is. Relatief snel en consequent werden sancties ingesteld. Waarom is het dan zo moeilijk om hetzelfde te doen ten aanzien van de Israëlische bezetting, die nu al 55 jaar duurt? Waarom meten we met twee maten?

De overheid zou, in lijn met haar internationaalrechtelijke verplichtingen, concrete (waaronder administratieve en evt. strafrechtelijke) maatregelen moeten nemen richting de met nederzettingen handelende bedrijven.

Het beleid zoals ontwikkeld m.b.t. Rusland/Oekraïne dient consequent te worden doorgetrokken t.a.v. Israël/oPt, door een verbod in te stellen op handel met nederzettingen wereldwijd, zoals nu ook bepleit(opens in new window) wordt bij de Europese Commissie door Europese burgers.

Wij vragen het kabinet met klem: beëindig de Nederlandse medeplichtigheid aan de bezetting en zet je in voor zo’n verbod.

Een kortere versie van dit artikel verscheen in dagblad Trouw(opens in new window)