Europa negeert uitbuiting, als het gaat om steenkool uit Colombia

Geplaatst in categorie:

Opinie

Geschreven door:

Geschreven door: Joseph Wilde-Ramsing

Geschreven door: Joris van de Sandt

Gepubliceerd op: 2 december 2022

Als alternatief voor Russisch gas schakelt Europa over op steenkolen uit Colombia. Daarmee steunt het mensonterende bedrijven, aldus Joris van de Sandt en Joseph Wilde-Ramsing.

Opnieuw varen dagelijks schepen volgeladen met steenkolen vanuit Nederland naar het industriële hart van Duitsland. Dat is niet verwonderlijk, want ondanks hun ‘groene’ praatjes over hernieuwbare energie en duurzaamheid blijven grote Europese energiebedrijven aanzienlijke hoeveelheden elektriciteit opwekken in kolencentrales. De laatste jaren is het gebruik van steenkolen gestaag afgenomen, maar sinds de invasie van Rusland in Oekraïne is deze trend omgeslagen. In paniek door de torenhoge gasprijzen hebben verschillende Europese regeringen onlangs toegestaan dat hun kolengestookte centrales weer op volle capaciteit draaien.

Uit gegevens van energiedatabedrijf Kpler blijkt dat dit jaar ongeveer 40 miljoen ton steenkolen in Nederland is ingevoerd. Een deel daarvan wordt gebruikt voor verbranding in de Eemshavencentrale van RWE, de Maasvlaktecentrale van Uniper en de elektriciteitscentrale van Onyx-Power (voorheen Engie) in Rotterdam. Het meeste wordt doorgesluisd naar centrales langs de Rijn in Duitsland.

Uit conflictgebied

Tot voor kort kwamen de meeste kolen uit Rusland, maar sinds de boycot van Russische energiebronnen is de Europese vraag naar kolen uit andere landen, zoals Colombia, omhooggeschoten naar 7 miljoen ton (37 procent toename), bijna evenveel als in 2017. Daarvan wordt 2 miljoen ton geïmporteerd uit de door conflicten geteisterde noordelijke mijnstreek Cesar, vier keer zoveel als vorig jaar. Intussen heeft niemand het nog over de gevolgen voor de mensenrechten.

Acht jaar geleden vroegen Europese ngo’s, waaronder de Nederlandse vredesorganisatie PAX, al aandacht voor misdaden van rechtse paramilitaire milities tussen 1996 en 2006 in het kolenmijngebied Cesar. Ze hebben meer dan drieduizend mensen vermoord en 55.000 mensen van hun land verdreven, land dat later dikwijls in handen kwam van de kolenmijnbedrijven. Mensenrechtenverdedigers in de regio worden nog steeds regelmatig met de dood bedreigd. Volgens internationale normen dragen Europese energiebedrijven, als kopers van deze kolen, verantwoordelijkheid voor deze negatieve gevolgen.

Ondanks het tekenen van een zogenaamd ‘kolenconvenant’ met de Nederlandse overheid in 2015, hebben energiebedrijven de afgelopen jaren geen wezenlijke bijdrage geleverd aan een oplossing voor de slachtoffers van Colombiaanse ‘bloedkolen’. Desondanks bleven de energiebedrijven hun kolen kopen; nu dus weer in steeds grotere hoeveelheden.

SOMO concludeerde daarom in juli 2021 al dat deze bedrijven medeplichtig zijn aan het voortduren van de mensenrechtenschendingen.

Oorlogsmidaden

In december 2020 heeft het Colombiaanse Openbaar Ministerie verschillende topmanagers van een mijnbouwbedrijf aangeklaagd voor betrokkenheid bij oorlogsmisdaden in de mijnregio. Afgelopen juni concludeerde de Colombiaanse Waarheidscommissie in haar eindrapport dat de mijnbouwbedrijven hebben geprofiteerd (en nog steeds profiteren) van de gewelddadige verdrijving van boeren door illegale landaankopen. Europese energiebedrijven die steenkolen uit Colombia kopen, houden zich hierover angstvallig stil.

Wanneer energiebedrijven overschakelen van steenkolen uit Rusland naar steenkolen uit Colombia, ruilen ze de ene conflictgrondstof in voor de andere. In plaats daarvan zouden zij de kans moeten grijpen om over te stappen op schone en duurzame vormen van energie.

Een rechtvaardige energietransitie betekent dat energiebedrijven de mensenrechtenschendingen aanpakken waaraan zij door de jaren heen hebben bijgedragen. En zij dienen ook een tastbare bijdrage te leveren aan de verbetering van de levens van degenen over wier ruggen ze jarenlang geld hebben verdiend.

Dit opiniestuk verscheen eerder in Trouw(opens in new window) .

Geplaatst in categorie:

Opinie

Geschreven door:

Geschreven door: Joseph Wilde-Ramsing

Geschreven door: Joris van de Sandt

Gepubliceerd op: 2 december 2022