Er is nog een wereld te winnen.

Research in Motion, de fabrikant van Blackberry-telefoons, is hekkensluiter. RIM, dat een 1,6 scoort op een schaal van tien, heeft onder meer geen doelstellingen op het gebied van het reduceren van CO2-uitstoot, geen beleid om giftige en gevaarlijke stoffen te weren uit zijn telefoons en gebruikt geen gerecyclede materialen. En dat zijn slechts een paar van de zaken die het Canadese bedrijf nog kan verbeteren. Op de vraag of het bedrijf zich herkent in het beeld dat Greenpeace schetst, reageert het niet. HP heeft met een 5,9 de hoogste score.

Kim Schoppink, campagneleider Klimaat en Energie bij Greenpeace, zegt dat de elektronicabedrijven steeds meer doen op het gebied van duurzaamheid, maar dat tegelijkertijd nog een wereld te winnen is. ‘Er is nog geen bedrijf bij dat een echte voldoende scoort. Dat is op zich zorgwekkend.’ Schoppink heeft niettemin het idee dat de ranking bedrijven aanzet tot verandering.

‘Toen we een aantal jaar geleden begonnen met deze lijst, waren er bijvoorbeeld nog helemaal geen telefoons verkrijgbaar zonder pvc’s en broomhoudende brandvertragers erin. Door dat te benoemen en bedrijven daarop aan te spreken, zijn er nu bijna geen telefoons meer te krijgen waar die spullen nog in zitten.’

Toch is er ook het nodige aan te merken op de ranglijst. In de eerste plaats dat het bedrijven alleen laat scoren op beleid en niet op hun daden. ‘Dat is bijna niet te doen’, aldus Schoppink. Esther de Haan van SOMO, dat veel onderzoek doet naar bijvoorbeeld werkomstandigheden bij bedrijven wereldwijd, stelt dat haar organisatie om die reden nooit een ranglijst maakt. ‘Daarvoor is de praktijk gewoon te lastig in kaart te brengen.’

Nathalie Ankersmit, die is verbonden aan Fairphone, een project met het doel een eerlijke, schone, duurzame telefoon op de markt te brengen, vult aan: ‘Bedrijven zeggen tegen ons dat ze totaal geen zicht hebben op het begin van de productieketen, rondom de mijnbouw bijvoorbeeld. De vraag is dan wat je eraan hebt als een bedrijf wel beleid heeft op dat gebied.’

Schopink ziet zeker nut in het scoren op beleid alleen. ‘Als het gaat om beleid dat openbaar is, kunnen bedrijven erop worden aangesproken wanneer ze zich in de praktijk anders gedragen dan ze in hun beleid zeggen te doen. Door zo’n ranglijst wordt het riskant voor bedrijven te zeggen dat ze dingen doen die ze niet waarmaken in de praktijk.’

Daarnaast is Greenpeace niet erg transparant over de manier waarop de score tot stand komt. Punten zijn te verdienen in dertien categorieën (van productefficiëntie en CO2- reductiedoelstellingen tot gebruik van giftige stoffen en lobbywerk om groene wetgeving af te dwingen). Maar waarom een bedrijf in de ene categorie 5 van de 8 punten krijgt en het andere slechts 2, wordt niet bekendgemaakt. ‘We doen dat expres niet’, zegt Schoppink. ‘We willen niet dat bedrijven het grotere doel uit het oog verliezen en gaan zitten kijken hoe ze zo makkelijk mogelijk zo goed mogelijk kunnen scoren in onze ranking.’

© Volkskrant, pagina 29 Economie