Kritiek op werkwijze Nederlands biomassabedrijf Buchanan in Liberia

Buchanan is sinds 2006 in Liberia actief. Het verwerkt uitgeputte rubberbomen tot houtsnippers voor biomassacentrales. De bomen komen van plantages van rubberconcern Firestone en van kleine plantages van plaatselijke boeren. Na het kappen van de bomen zou Buchanan voor deze kleine boeren nieuwe bomen planten.

Uit veldonderzoek en gesprekken met boeren blijkt dat van deze belofte weinig is terechtgekomen. Boeren klagen dat Buchanan verbale prijsafspraken niet naleeft, onvoldoende onderhoud pleegt en in sommige gevallen omgekapte bomen laat liggen. Daardoor kunnen boeren het land niet bewerken.

Somo stelt ook dat Buchanan een belofte om een biomassacentrale van 35 megawatt te bouwen nog niet is nagekomen. De centrale had eind 2010 al moeten werken, maar met de bouw is nog niet begonnen. De houtsnippers die als brandstof moeten dienen, worden geëxporteerd naar Europa.

Toch heeft Buchanan alleen al voor de bouw van deze centrale $ 112 mln gekregen van de Amerikaanse ontwikkelingsbank. De centrale moet de hoofdstad Monrovia van energie voorzien. In juni 2010 stak ook de Zweedse overheid via haar energiebedrijf Vattenfall en het ontwikkelingsfonds Swedfund 40 mln in Buchanan.

De activiteiten van Buchanan zijn volgens Somo nadelig voor de houtskoolwerkers. In het energiearme Liberia is houtskool voor de bereiding van voedsel van groot belang. Doordat Buchanan de oude bomen van de Firestone-plantages niet meer aan de houtskoolwerkers afstaat maar ze zelf opkoopt en verwerkt, komen de werkers moeilijker aan hout en zijn de prijzen voor houtskool gestegen. Afspraken met de vakbond van houtskoolwerkers is Buchanan niet nagekomen.

Buchanan, dat het Somo-rapport heeft mogen inzien, heeft boeren beloofd om de omgekapte bomen te verwijderen en te kijken hoe het onderhoud van de kleine plantages kan worden verbeterd. Met de bouw van de biomassa centrale is nog niet is begonnen, omdat er problemen zijn met de Liberiaanse overheid.

Somo wijst in het rapport ook op de structuur van het bedrijf. Die is zo opgetuigd dat eenvoudig belasting kan worden ontweken. Buchanan Liberia valt onder Buchanan Renewables bv, een Amsterdamse brievenbusmaatschappij die wordt beheerd door een trustkantoor. Enkele weken geleden bleek uit onderzoek van deze krant dat multinationals op grote schaal om fiscale redenen hun geldstromen via Nederland laten lopen.

Buchanan Renewables bv, dat fungeert als financiële holding, wordt op zijn beurt weer bestuurd door een stichting. De uiteindelijke bestuurders daarvan zetelen in Luxemburg.

Somo schrijft dat Buchanan in Liberia tot nu toe slechts $ 1,32 mln aan vennootschapsbelasting heeft betaald. Volgens Buchanan komt dat doordat het bedrijf in Liberia nog steeds verlies lijdt. Met belastingontwijking heeft dat niets te maken. Wel erkent Buchanan dat het gebruikmaakt van een Nederlandse financiële holding om gebruik te maken van het ¬belastingverdrag dat Nederland op korte termijn met Liberia zal sluiten. Daardoor kan dubbele belasting worden voorkomen.

In vier jaar betaalde Buchanan Renewables in Liberia slechts $ 1,32 mln aan belastingen.

pagina 15, 15-11-2011 © Het Financieele Dagblad