Gooi geen olie op het vuur!

Wij – meer dan 140 organisaties –roepen de EU op om een echte klimaatleider te zijn door werkelijke klimaatactie te steunen en gevaarlijke afleidingen en valse oplossingen zoals koolstofafvang en -verwijderingstechnologieën te verwerpen.

Tijdens COP28 steunde de Europese Unie oproepen aan de wereld om fossiele brandstoffen geleidelijk af te schaffen. Maar nu is onthuld dat de voor 2040 geplande klimaatdoelen van de EU zelf in grote mate berusten op gevaarlijke afleidingen, zoals het afvangen en opslaan van koolstof, waarvan al 50 jaar bekend is dat het niet werkt. Ook de focus op twijfelachtige technologie om CO2 te verwijderen vertraagt het afscheid van olie, gas en kolen. EU-besluitvormers moeten stoppen met de hypocrisie om internationaal op te roepen tot een geleidelijke stopzetting van het gebruik van fossiele brandstoffen, terwijl ze in hun binnenlands beleid het tegenovergestelde bevorderen.

Om de ergste gevolgen van de klimaatchaos te voorkomen, moeten we inzetten op een onmiddellijke en rechtvaardige transformatie van de wijze waarop we ons voedsel produceren, omgaan met de ecosystemen van de aarde en onze economieën van energie voorzien. We moeten dringend gaan voor op feiten gebaseerde, sociaal rechtvaardige en door mensen geleide oplossingen om de uitstoot van broeikasgassen drastisch te verminderen, tot Real Zero.

Een doelstelling die niet alleen emissiereducties omvat, maar ook in belangrijke mate vertrouwt op het afvangen en opslaan van koolstof – wat al 50 jaar niet lukt – en CO2-verwijderingsactiviteiten, verbergt het gebrek aan ambitie om vandaag echte actie te ondernemen en de uitstoot drastisch te verminderen. Een ‘netto’-doelstelling geeft de valse belofte dat ‘op de natuur gebaseerde oplossingen’ en speculatieve technologieën voor ‘CO2-verwijdering’ (CDR) op een dag enorme hoeveelheden van de huidige koolstofvervuiling uit de atmosfeer zullen zuigen. Maar zowel tijdelijke koolstofopslag in bodems en bossen als technologische benaderingen gaan gepaard met enorme onzekerheden, risico’s en beperkingen. Sommige van deze benaderingen kunnen, als ze op grote schaal worden toegepast, de klimaat- en biodiversiteitscrises zelfs versnellen en plattelandsgemeenschappen en veerkrachtige voedselsystemen in gevaar brengen. Ecosysteemherstel is van cruciaal belang, maar zeker niet alleen vanwege zijn functie als koolstofput, en het kan niet dienen als vervanging voor emissiereducties.

Het nieuwe plan van de Europese Commissie voor zogenaamd ‘industrieel koolstofbeheer’ is een rookgordijn voor voortgezet gebruik van fossiele brandstoffen. Het plan beweert de koolstofemissies die gepaard gaan met fossiele brandstoffen te ‘beheren’ door middel van CCUS-technologieën (Carbon Capture Use and Storage). Dit is het favoriete ontsnappingsluik van de fossiele industrie om niets te doen en te vertragen. Andere gepromote ‘koolstofmanagement’-technologieën, zoals Direct Air Capture with Carbon Capture and Storage (DACCS) en Bioenergy with Carbon Capture and Storage (BECCS) zijn onbewezen, extreem duur en vooral destructief als ze op grote schaal worden toegepast. Pogingen om deze technologieën op grote schaal toe te passen dreigen de benodigde emissiereducties te vertragen, onder andere door energie en hulpbronnen om te leiden.

Kiezen voor een route die er niet in slaagt om de uitstoot op korte termijn voldoende te verminderen en tegelijkertijd nieuwe subsidies uitdelen aan de fossiele industrie is een extreem gevaarlijke gok en een onverantwoorde en onrechtvaardige keuze. Het opnemen van zogenaamde op biomassa gebaseerde verwijderingen (zoals BECCS en biochar) brengt het risico met zich mee dat er een nieuw steunmechanisme wordt gecreëerd voor het op nog grotere schaal verbranden van hout, met nog meer bosdegradatie en habitatverlies en schade voor het klimaat.

Om onder de 1,5°C opwarming te blijven zijn echte, rechtvaardige en onmiddellijke reducties nodig. Echte klimaatoplossingen impliceren het versterken van gemeenschappen en het stoppen – niet versnellen – van het gevecht om land, macht en winst.

Het is duidelijk hoe Real Zero eruit moet zien: een rechtvaardige en eerlijk beheerde uitfasering van fossiele brandstoffen; een echte vermindering van het energieverbruik voor de ultrarijken en geïndustrialiseerde landen; een overgang naar eerlijke, democratische en duurzame hernieuwbare energie; steun voor kleinschalige boeren en voor een eerlijke overgang van industriële voedsel- en landbouwsystemen naar agro-ecologie en voedselsoevereiniteit; bosbouwpraktijken die dicht bij de natuur staan en een vermindering van de buitensporige vraag naar hout en landbouwgrondstoffen; erkenning van de landrechten van inheemse volken en kleine boeren; en het ombuigen van overheidssubsidies weg van fossiele brandstoffen en schadelijke industriële land- en bosbouwsystemen om deze maatregelen te ondersteunen.