Bij kankermedicijn Trodelvy is alles gericht op de aandeelhouders

Recentelijk maakte de Nederlandse overheid bekend dat het geneesmiddel Trodelvy (behandeling tegen borstkanker) niet in het basispakket komt. Het farmaceutische bedrijf Gilead biedt het medicijn voor een bedrag van ongveer 69 duizend euro aan. De overheid stuurde in de onderhandelingen tevergeefs aan op een korting van 75%.

In 2020 kocht Gilead voor bijna 21 miljard dollar het bedrijf Immunomedics, dat aan de basis stond van Trodelvy. Een immens hoog bedrag voor een bedrijf dat weliswaar meerdere geneesmiddelen aan het ontwikkelen is, maar tot nu toe slechts 1 geneesmiddel op de markt bracht. Die overname moet natuurlijk terugverdiend worden en daardoor zal een deal met Gilead niet eenvoudig zijn.

Maar waarom betaalde Gilead zo’n enorm bedrag voor Immunomedics? Wat grote farmaceutische bedrijven niet meer zelf ontwikkelen kopen ze op. De winstmarges voor medicijnen zijn hoog en farmaceuten hebben vaak veel geld in kas, of ze lenen het tegen een lage rente. En Gilead heeft ervaring. Het nam al eerder voor 11 miljard dollar een bedrijf over om een Hepatitis C-medicijn aan zijn portefeuille toe te voegen en maakte daar vervolgens gigantische winsen op door het erg hoog in de markt te zetten. Deze winsten werden overigens niet besteed aan de ontwikkeling van nieuwe medicijnen maar aan de aandeelhouders.

De aandeelhouders van Immunomedics verdienden ook heel goed aan de verkoop van het bedrijf aan Gilead. De prijs per aandeel die zij kregen bij de overname leverde een behoorlijk bedrag op. De bestuursvoorzitter van het bedrijf – eerder benoemd  via een activistische aandeelhouder die vond dat Immunomedics zijn medicijn te goedkoop aanbood (!) – liep weg met 2,3 miljard dollar.

Dit alles gebeurt terwijl er behoorlijk wat publiek geld in de ontwikkeling van Trodelvy zit. In de VS is Immunomedics jarenlang gesubidieerd door overheden en kankerinstituten. Ook werkte het bedrijf samen met universiteiten over de hele wereld. De publieke bemoeienis is natuurlijk gericht op het vinden van medicijnen tegen kanker. Doordat de betrokken private partijen steeds meer gericht zijn op het behalen van winst, is een medicijn dat met behulp van publieke middelen is ontwikkeld nu echter niet beschikbaar voor vrouwen met een agressieve vorm van borstkanker, vrouwen die geen andere mogelijkheden hebben.

Er is een fundamenteel ander systeem nodig om medicijnen te ontwikkelen die goed werken, en beschikbaar en betaalbaar zijn voor iedereen.