Canadese beleggers in kinderopvang en woningbouw krijgen met CETA meer macht

Nieuws

28 januari 2020

Krijgen Canadese bedrijven straks compensatie als de gaswinning in de Waddenzee wordt stopgezet, of als winstuitkeringen uit kinderopvang worden beperkt? Als CETA, het nieuwe handelsverdrag tussen Canada en de Europese Unie, wordt goedgekeurd, krijgen Canadese investeerders in Nederland een machtig middel in handen om de Nederlandse overheid voor miljarden aan te klagen. Volgens een inventarisatie van SOMO en Milieudefensie zijn er nu 400 Canadese investeerders actief in Nederland. Naar verwachting spreekt de Tweede Kamer begin februari over CETA.

CETA: Claimrecht voor Canadese multinationals

Winst op gesubsidieerde kinderopvang

De Nederlandse kinderopvang wordt betaald met belastinggeld en ouderbijdragen en is interessant voor buitenlandse beleggers. De Canadese investeerder Onex is bijvoorbeeld eigenaar van Partou en Smallsteps. Deze twee organisaties vangen in heel Nederland minstens 60.000 op, van Amsterdam tot Delfzijl.

Dat beleggers winst maken over de rug van ouders en belastingbetalers is omstreden. De PvdA, GroenLinks en SP hebben een initiatiefwet aangekondigd om winstuitkeringen in de kinderopvang aan banden te leggen. Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang(opens in new window) steunt dat initiatief en stelt: “Hoe kan het dat een zwaar publiek-gefinancierde sector als de kinderopvang haar winsten mag uitkeren aan (buitenlandse) investeringsmaatschappijen en aandeelhouders? De kinderopvang is beter af zonder private equity-fondsen.” Maar juist het aan banden leggen van winstuitkeringen in de kinderopvang zou via het CETA-verdrag kunnen leiden tot een schadeclaim.

Beleggen in de woningmarkt

Uit het onderzoek blijkt verder dat de Canadese vastgoedbeleggers Brookfield en CAPREIT samen duizenden woningen hebben in veel grote Nederlandse steden. De woningen daar zijn schaars en duur. “Beleggers kopen bestaande woningen op in de grote steden en in studentensteden. Dat drijft de prijs van koopwoningen op, maar een deel van die beleggers zal de huurprijzen ook verhogen om zo het meeste uit hun investering te halen”, zegt Manuel Aalbers(opens in new window) , hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven. Tegenmaatregelen zoals het reguleren van vrije sector-huren of een woonplicht voor kopers zouden de vastgoedbeleggers kunnen aanvoeren als een schending van de privileges die ze via CETA krijgen.

Gaswinning in de Waddenzee

Ook het Canadese gasbedrijf Vermilion kan dreigen met claims tegen de overheid als deze besluit eerder te stoppen met gaswinning uit tientallen kleine gasvelden in Nederland. Eerder bleek uit onderzoek(opens in new window) van SOMO en Milieudefensie al dat ruim vijfduizend multinationals uit de Verenigde Staten door CETA via een U-bochtconstructie via Canada in Nederland miljardenclaims zouden kunnen indienen.

“Niemand kan garanderen dat dit niet gebeurt”, zegt Freek Bersch van Milieudefensie. “Bedrijven als Vermilion, maar ook het Amerikaanse ExxonMobil of Chevron, zullen er niet voor terugdeinzen om enorme schadeclaims in te dienen of daarmee te dreigen. Dat hebben ze al gedaan in Frankrijk, Canada en Ecuador.”

Beweging voor eerlijke en duurzame handel wordt breder

CETA: Sluiproute voor Amerikaanse multinationals

De beweging tegen handelsverdrag CETA en voor eerlijke en duurzame handel wordt steeds breder. Onlangs hebben ook boerenorganisaties waaronder Agractie Nederland(opens in new window) zich aangesloten bij de beweging die CETA achterhaald vindt en kiest voor eerlijke en duurzame handel. Ook de FNV(opens in new window) , de Consumentenbond(opens in new window) en wetenschappers(opens in new window) zijn kritisch en in veel landen buiten de EU en Canada wordt met argusogen naar het verdrag gekeken.

Daar wordt gevreesd dat CETA als blauwdruk wordt gebruikt om Europese multinationals ook in ontwikkelingslanden meer macht te geven. De Tweede Kamer heeft de besluitvorming over het verdrag voor zich uitgeschoven tot de tweede week van februari.