Conflictmineralen breder probleem dan gedacht

Bij de term ‘conflictmineralen’ werd tot nu toe voornamelijk gedacht aan tin, tantalum, tungsten (wolfraam) en goud afkomstig uit Oost-Congo, maar het blijkt dat tientallen mineralen in verband kunnen worden gebracht met huidige conflicten in Azië, Latijns-Amerika, en Afrika. Zowel de Verenigde Staten als de Europese Unie staren zich echter blind op de vier genoemde mineralen bij het formuleren van wetgeving. SOMO pleit voor aanpassing van het Europese wetsvoorstel, nu het nog kan.

There is more than 3TG

Dat de winning van mineralen kan bijdragen aan de financiering van conflicten en mensenrechtenschendingen is inmiddels een erkend probleem. Om de handel in de zogenaamde conflictmineralen aan banden te leggen stelt de Europese Commissie, in navolging van de VS, regelgeving voor. Dat voorstel introduceert een vrijwillig mechanisme voor de importeurs van tin, tantalum, tungsten en goud (3TG), om hun toeleveringsketen transparant te maken en de negatieve impact op conflicten te voorkomen.

Er is meer dan 3TG

Conflict Due Diligence by European Companies

De focus op slechts vier mineralen is echter te beperkt. Uit nieuw onderzoek van SOMO blijkt dat nog tientallen andere mineralen in verband kunnen worden gebracht met conflicten. Vaak vormen mineralen de inzet van conflicten tussen overheden en burger- of rebellengroeperingen. Voorbeelden hiervan zijn koper uit Peru, diamanten uit Brazilië, ijzererts uit Mexico, nikkel uit Colombia, en jade uit Myanmar. EU wetgeving die de het verband tussen Europese bedrijven en conflictmineralen wil verbreken, zal dus alle mineralen uit risicogebieden moeten omvatten – niet slechts 3TG.

Ketenverantwoordelijkheid

Niet alleen het beperkte aantal mineralen is volgens SOMO een probleem. Het Commissievoorstel richt zich alleen op de importeurs van ruwe grondstoffen. Veel Europese bedrijven die mineralen in hun keten hebben importeren echter geen ruwe grondstoffen, maar verwerkte producten. Conflictmineralen worden verwerkt in allerlei producten die de EU wel importeert, zoals auto’s, treinen, sieraden, batterijen en telefoons. SOMO pleit ervoor dat ook eindgebruikers hun verantwoordelijkheid nemen, en dat het EU wetsvoorstel dus alle bedrijven omvat die conflictmineralen in hun keten kunnen aantreffen.

Minder vrijblijvendheid

De Europese besluitvorming omtrent het wetsvoorstel is momenteel gaande. SOMO-onderzoeker Gisela ten Kate stelt dat het wetsvoorstel nog heel wat aanpassing behoeft, wil het daadwerkelijk effect creëren: “uit ons eerdere onderzoek bleek al dat Europese bedrijven die met mineralen uit conflictregio’s werken niet de verantwoordelijkheid nemen om na te gaan waar hun grondstoffen vandaan komen. Bovendien blijken er veel meer conflictmineralen te zijn dan werd aangenomen, en vallen de meeste Europese importeurs van deze mineralen niet onder de voorgestelde regelgeving. Het is dus een slap voorstel. Nederland kan het voorstel nu nog bijsturen naar meer grondstoffen, échte ketenverantwoordelijkheid en minder vrijblijvendheid, en niet erop vertrouwen dat bedrijven dit zelf wel oplossen.”

Bekijk Multinationals in Conflict-Affected Areas — SOMO(opens in new window) from mrlee.tv. (opens in new window)