De ontmaskering van CO2-compensatie
Een serie artikelen om de meest gebruikte mythes over CO2-compensatie te ontkrachten.
Sinds de mogelijkheid van een handelssysteem voor CO2-uitstoot ter sprake kwam tijdens de VN-klimaattop in Kyoto in 1997, is CO2-compensatie de beleidsdiscussies internationaal gaan domineren. In de jaren negentig werden grote bedrijven machtiger door de opkomst van het neoliberalisme, waardoor dezelfde bedrijven die een groot deel van de klimaatcrisis hebben veroorzaakt de voorgestelde ‘oplossingen’ sterk konden beïnvloeden. Hun voorstellen weerspiegelden in de eerste plaats de voorwaarden voor ongebreidelde economische groei.
Aan deze voorstellen werd veel gewicht toegekend, vooral door westerse beleidsmakers, en daardoor ook in internationale klimaatonderhandelingen. Het is niet verwonderlijk dat een van de belangrijkste voorstellen om de klimaatcrisis aan te pakken het creëren van een nieuwe industrie was, met investeringsmogelijkheden om te kunnen profiteren van de klimaatcrisis.
In deze context ontstond de internationale CO2-compensatiemarkt.
Deze markt, die draait om de handel in CO2-compensatiecertificaten, is gebaseerd op mythes en drogredenen die bij nauwkeurig onderzoek geen stand houden. Nu de internationale klimaatdebatten wereldwijd intensiever worden, publiceert SOMO een serie artikelen waarin de meest gebruikte, door bedrijven gepropageerde mythes over CO2-compensatie worden ontkracht.
De feiten over CO2-compensatie op een rij
De serie ‘De ontmaskering van CO2-compensatie’ geeft een overzicht van de overvloed aan bewijsmateriaal waaruit blijkt dat CO2-compensatie niet werkt. Integendeel, compensatie ondermijnt terugdringing van CO2-uitstoot, en bescherming van bossen en mensenrechten. Als de wereld op een effectieve en rechtvaardige manier vooruit wil, moet er een einde komen aan zulke schijnoplossingen.
Deze serie richt zich voornamelijk op CO2-compensatieprojecten in de bosbouw, de belangrijkste vorm van CO2-compensatie op de vrijwillige markt.
In deze serie artikelen gaan we ook in op acties die wel geloofwaardig en essentieel zijn om de klimaatcrisis effectief aan te pakken, en waarbij rechtvaardigheid centraal staat.
Een korte geschiedenis van kolonialisme, klimaatverandering en CO2-markten
Klimaatverandering is niet los te zien van de koloniale en kapitalistische geschiedenis. Het is belangrijk om op deze geschiedenis te reflecteren om beter te begrijpen waar de opkomst en de promotie van de CO2-markt vandaan komt.
Om echte emissiereducties te bereiken, moeten we stoppen met CO2-compensatie
Mythe: “CO2-compensatie vermindert uitstoot”
De CO2-compensatie-industrie kan niet geloofwaardig beweren dat ze de uitstoot op een significante of zinvolle manier vermindert. Het is grotendeels een papieren exercitie waarbij berekeningen gebaseerd zijn op overdreven referentiepunten of hypothetische, onbewezen toekomstscenario’s.
Regulering om CO2-uitstoot te verminderen is de meest effectieve aanpak van klimaatverandering
Mythe: “Het beprijzen van CO2 is de meest efficiënte manier om vervuilers te laten betalen”
De klimaatcrisis wordt veroorzaakt door de winning en verbranding van fossiele brandstoffen, niet door het ontbreken van een prijskaartje op CO2. Het beprijzen van CO2 heeft alleen maar een systeem gecreëerd waarin industrieën kunnen “betalen om te vervuilen” en hun activiteiten kunnen voortzetten.
De CO2-compensatie-industrie staat bol van de belangenconflicten en is niet te repareren
Mythe: “Fouten in CO2-compensatie kunnen worden opgelost”
Nieuwe methodologieën lossen de valse gelijkwaardigheden die zitten ingebakken in het DNA van de CO2-compensatie-industrie niet op, noch de belangenconflicten in de manier waarop projecten worden geverifieerd.
CO2-compensatie staat echte klimaatoplossingen in de weg
Mythe: “CO2-compensatie is essentieel om de klimaat- en ontbossingscrises aan te pakken”
CO2-compensatie is verre van de beste optie om klimaatverandering en ontbossing aan te pakken. De illusie dat bedrijven goed bezig zijn belemmert en vertraagt hoognodige regelgeving door overheden.
CO2-compensatie leidt geld weg van klimaatactie in het Zuiden
Mythe: “CO2-compensatie is de meest efficiënte manier om klimaatmaatregelen in het Zuiden te financieren”
Er is steeds meer bewijs dat heel weinig van het geld dat wordt verdiend in de CO2-compensatie-industrie terechtkomt bij de gemeenschappen en landen waar de compensatieprojecten worden uitgevoerd.
CO2-compensatie ontneemt gemeenschappen vaak hun rechten
Mythe: “CO2-compensatie levert gemeenschappen extra voordelen op”
CO2-compensatieprojecten leiden vaak tot misbruik en vereisen dikwijls dat mensen hun bestaansmiddelen en controle over hun grondgebied opgeven in ruil voor onzekere en volatiele CO2-marktopbrengsten.
Klimaatleiderschap betekent echte uitstoot verminderen
Mythe: “Bedrijven die hun uitstoot compenseren gaan sneller van fossiel af en zijn klimaatleiders”
Het promoten van verhalen over de goede prestaties en het ‘leiderschap’ van gebruikers van CO2-kredieten op het gebied van klimaatactie is op zijn minst misleidend.
Het opschalen van CO2-markten betekent het opschalen van uitstoot en misbruik
Mythe: “CO2-compensatie moet worden opgeschaald om echt effect te hebben”
Het opschalen van CO2-compensatie zal leiden tot het opschalen van CO2-uitstoot, onrechtvaardigheid, onteigening, schending van mensenrechten en, voor sommige bedrijven, winsten.
Geen CO2-compensatie, maar wat dan wel?
Wereldwijd werken overheden, groepen en bewegingen aan alternatieve voorstellen voor klimaatrechtvaardigheid. Hier schetsen we enkele ideeën die voorbij gaan aan de illusie om CO2 te compenseren.
Dankwoord
Deze publicatie is een samenwerking tussen SOMO, Chris de Ploeg(opens in new window) , en data-ontwerpers Leon de Korte(opens in new window) en Ted du Bois(opens in new window) . De auteurs willen Audrey Gaughran, Madhuri Prabhakar, Enora Regnier-Sharples en Camiel Donicie bedanken voor hun waardevolle input en bijdragen in verschillende stadia van het publicatieproces.
Do you need more information?
-
Joanna Cabello
Senior Onderzoeker -
Ilona Hartlief
Onderzoeker
