Debat Global Business – Global Rights: Bedrijven pleiten voor betere regels

Op veel plaatsen in de wereld waar bedrijven schade aanrichten, krijgen slachtoffers geen recht of schadevergoeding en kunnen de bedrijven moeilijk aansprakelijk gehouden worden. Tijdens het debat Global Business, Global Rights, georganiseerd door het MVO Platform en De Balie debatteerden politici, bedrijven, juristen en maatschappelijke organisaties over mogelijkheden om schendingen aan te pakken. Ook stond betere toegang tot recht voor slachtoffers centraal. Want bij wie moeten slachtoffers aankloppen als er geen adequaat rechtssysteem voorhanden is?

Dat er iets moet veranderen is duidelijk. Dat bleek temeer uit de verhalen van Bongani Mthembu over vervuilende olie-industrie in Zuid Afrika en van John Peter over uitbuiting in de Indiase kledingindustrie. De oproep tot verandering werd ook onderstreept door de aanwezige bedrijven. H&M gaf via een videoboodschap aan dat duidelijkere regels voor bedrijven tot meer verantwoord ondernemen zal leiden. Zo zou vanuit overheidswege aangegeven moeten worden tot hoever in de keten de verantwoordelijkheid van een bedrijf reikt. Ook Fokke Goudszwaard van Eneco hield een pleidooi voor duidelijkere regelgeving voor bedrijven. Deze regels zouden het liefst op internationaal of Europees niveau vastgesteld moeten worden. Marietta Harjono van Greenpeace zou graag zien dat meer bedrijven zich achter Eneco scharen en betere wetgeving bepleiten. De gezamenlijke lobbykracht van deze bedrijven kan veranderingen bewerkstelligen. Daartoe blijken de verzwakte overheden alleen niet in staat, aldus Harjono.

Wanneer schendingen zich voordoen blijkt het moeilijk voor slachtoffers om schade te verhalen en een bedrijf aansprakelijk te stellen. Advocaat en mensenrechtenexpert Jan van de Venis stelt dat de ontwikkeling van het recht is achtergebleven bij de ontwikkeling van de economie. Daarom lopen slachtoffers aan tegen belemmeringen als zij de gang naar de rechter willen maken. Het instellen van een rechtsbijstandfonds voor buitenlandse slachtoffers zou volgens verschillende aanwezigen behulpzaam kunnen zijn in het verbeteren van de toegang tot recht. Winand Quaedvlieg van VNO NCW was echter van mening dat beter het lokale recht versterkt kan worden dan de toegang tot het Nederlandse recht te vergemakkelijken. Sharon Gesthuizen (SP) stelde daar tegenover dat wanneer het om Nederlandse multinationals gaat ook de gang naar de Nederlandse rechter gemaakt moet kunnen worden. Vooral bedrijven zouden wat haar betreft geld moeten storten in een rechtsbijstandfonds. Zij behalen immers winst uit de activiteiten van de in het buitenland gevestigde dochter en zouden ook garant moeten staan voor toegebrachte schade.

Bekijk het debat online: