Duurzaam bezig zijn is niet makkelijk

Naast een waslijst aan keurmerken zijn er honderden tips om ’een duurzamer mens’ te worden. Toch is dat nog niet genoeg, schrijft Evert-jan Quak. Vandaag, de Dag van de Duurzaamheid, verschijnt zijn boek ’Het onzichtbare label’. Vol tips die net iets verder gaan.

Waar vroeger milieubewust een toverwoord was, lijkt duurzaam die plaats te hebben ingenomen. Duurzaam staat voor heel veel nobels: goed voor het milieu, én dier, én mens – voor heel de aarde dus. Initiatieven te over. Was het op 1 september nog Duurzame Dinsdag, vandaag is het alweer Dag van de Duurzaamheid.

De consument (iedereen dus) krijgt duurzaamheid elke dag op zijn bordje. Volg de viswijzer en je redt een dolfijn. Koop Fair Trade-koffie en je steunt een familie in Verweggistan. Actie en reactie, het lijkt zo simpel om op een makkelijke manier invloed uit te oefenen: je koopt iets, of je koopt het niet. De werkelijkheid is iets complexer.

Het aantal keurmerken is legio en met alle do’s en don’ts kun je een boek volschrijven. Dat heeft journalist Evertjan Quak niet willen doen. Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO), een organisatie die zich onder meer inzet voor de rechten van arbeiders, presenteert vandaag zijn boek ’Het onzichtbare label. Perspectief op duurzaam handelen’. Rode lijn: staar je als consument niet blind op keurmerken en op wat je allemaal wel en niet zou mogen kopen, maar denk bewust en handel daar ook naar. Want het simpelweg volgen van do’s en don’ts is volgens Quak niet zaligmakend. Een biologische avocado is goed voor het milieu, maar wat als die uit Israël wordt ingevlogen? En een cd-speler voor amper E 50, kan dat eigenlijk wel? Miljoenen Chinezen maken een dvdspeler, mobieltje of laptop voor een hongerloontje, in soms bijzonder ongezonde werkomstandigheden en met zeer schadelijke gevolgen voor het milieu, schrijft Quak.

„Er bestaat op dit moment geen fairtrade mobieltje. Veel metalen in mobieltjes worden op de meest schadelijke manieren uit de grond gehaald. Schadelijk
voor milieu én mens”, zegt Quak, telefonisch uit woonplaats Southampton, Engeland. „Als je dat weet, moet je met die informatie ook wat doen. Bij het
consumeren van tips en verder op de bank achterover hangen, houdt het niet op. Je moet actiever maatschappelijke organisaties, de overheid en het bedrijfsleven pushen een stap extra te zetten, al kan ik me voorstellen dat dit voor veel mensen te abstract klinkt.” In 184 bladzijden beschrijft Quak de
vele dilemma’s die consumenten dagelijks tegengekomen wanneer ze hun portemonnee trekken voor voedingsproducten, kleren of medicijnen. Van de
meeste dilemma’s zijn ze zich niet eens bewust. Er zijn natuurlijk bananen van Max Havelaar en koffie van Fair Trade, maar „honderd procent duurzaam bezig
zijn is op dit moment onmogelijk”, zegt Quak troostend. „Waarom dat nog zo is, ondanks de vele initiatieven en de wil van toch veel mensen om duurzamer
te leven, is volgens mij een van de belangrijkste vraagstukken van dit moment.” Dat consumenten soms door de bomen het bos niet meer zien, kan hij
goed begrijpen. „Je moet zoveel keuzes maken, en zelfs die keuzes zijn vaak niet goed. Er zijn zoveel initiatieven die duurzaamheid aanprijzen. Als je heel kritisch zou consumeren zou je een dagtaak hebben aan om alle verschillen te leren kennen.”

Naast het lobbywerk van milieu- en mensenrechtenorganisaties kan je ook zelf invloed uitoefenen op bedrijven en beleidsmakers. Samen met omroep LLink heeft SOMO hiervoor een aantal tips verzameld die de komende maanden op de site juistnu.nl komen te staan.

Bron: Spits, 09 september 2009