Duurzaam inkopen: Keteninitiatieven

Van bedrijven mag worden verwacht dat zij zich inzetten voor verbeteringen in het eigen bedrijf en in hun productieketen, als daar risico’s op schending van de sociale normen aanwezig zijn.

In de praktijk van maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) zijn er al verschillende initiatieven om gezamenlijk met partijen hieraan te werken. Het beleid voor duurzaam inkopen wil hierbij aansluiten. Als de opdrachtnemer aan sociale criteria moet voldoen, kan zijn lidmaatschap van een keteninitiatief hiervoor in de plaats komen. Dat lidmaatschap moet dan wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. De overheid gaat er vanuit dat het werken aan verbeteringen voldoende geregeld is bij het keteninitiatief.

Voorwaarden keteninitiatieven
De voorwaarden waaraan keteninitiatieven moeten voldoen:

1. Relevante stakeholders, zoals producenten, leveranciers, werkgevers, werknemers of organisaties daarvan en NGO’s zijn, zo mogelijk in de structuur van het initiatief, betrokken. Geen enkele groep stakeholders heeft een dominante positie in het initiatief.

2. Het initiatief richt zich tenminste op de fundamentele arbeidsnormen van de internationale arbeidsorganisatie ILO en geeft daaraan niet een zwakkere interpretatie. Bij een product met aanvullende normen zal het bijbehorende keteninitiatief ook de betreffende aanvullende normen moeten dekken.

3. Het initiatief is ingericht om betrouwbaar te (laten) verifiëren of opdrachtnemers de normen implementeren in eigen bedrijf en in hun productieketen.

4. Het initiatief publiceert jaarlijks een verslag. Het eerste criterium wordt getoetst door te kijken of werkgevers, werknemers en maatschappelijke organisaties gezamenlijk de gedragscode, de verificatie- en klachtenprocedure en het jaarlijkse verslag vaststellen.

Voor de overige criteria wordt alleen marginaal of formeel gekeken of er aan wordt voldaan. De inhoud wordt geacht voldoende te zijn omdat het eerste criterium de inbreng van alle stakeholders waarborgt.

Aanmeldingsprocedure
Keteninitiatieven die menen zich te kwalificeren voor de lijst keteninitiatieven ten behoeve van de uitvoering van de sociale criteria duurzaam inkopen kunnen zich aanmelden bij het Ministerie van VROM. Hieronder staat de procedure. Uiterlijk 18 (+evt 2) weken na aanmelding vindt publicatie van de uitslag plaats. Aanmelding kan elk gewenst moment plaatsvinden.

Aanmelding
U kunt zich aanmelden door het aanmeldingsformulier [link naar formulier] in te vullen en met de daarin gevraagde documentatie in te dienen bij VROM. U ontvangt binnen 1 week een ontvangstbevestiging van VROM.

Voorlopig oordeel
VROM geeft een voorlopig oordeel af uiterlijk binnen 6 weken na ontvangst van de aanvraag. Bij de beoordeling zijn ook experts van de ministeries SZW, BZ, EZ en LNV betrokken. Zij vormen gezamenlijk de zogenaamde toetsingscommissie. Indien nodig kan het ministerie aanvullende informatie opvragen bij het keteninitiatief dan wel een externe deskundige. Het keteninitiatief dient binnen 2 weken aan dit verzoek te voldoen. De beslissingstermijn van de toetsingscommissie wordt met deze termijn verlengd.

Revisie
Het voorlopig oordeel gaat naar het keteninitiatief voor commentaar. Het keteninitiatief wordt gevraagd binnen 2 weken te reageren op het voorlopig oordeel.

Preadvies
Op basis van de input van het keteninitiatief maakt het ministerie een preadvies. Dit doet zij binnen 2 weken na ontvangst van het eventuele commentaar van het keteninitiatief. Het keteninitiatief wordt hierover geïnformeerd.

Consultatie
Het preadvies wordt ter consultatie voorgelegd aan a) de sociale partners via de gebruikelijke ILO procedure; en b) het MVO Platform. Zij krijgen vier weken de tijd.

Vaststelling
De minister van VROM stelt op basis van de consultatie van de sociale partners en het MVO Platform definitief vast of het keteninitiatief zich kwalificeert voor de lijst. Indien afgeweken wordt van de consultatie van de sociale partners of MVO Platform dan wel indien de sociale partners en MVO Platform niet eensluidend in hun oordeel waren, wordt het vaststellingsbesluit op dit punt nader gemotiveerd. Het vaststellingsbesluit wordt binnen 3 weken na ontvangst van de consultatie van sociale partners en MVO Platform genomen. Het keteninitiatief wordt hiervan per omgaande geïnformeerd.

Publicatie
Keteninitiatieven die zijn gekwalificeerd worden gepubliceerd op een lijst op de VROM website. Daarnaast bevat de site ook een overzicht van keteninitiatieven die wel getoetst zijn maar niet zijn gekwalificeerd met een vermelding op hoofdlijnen van de gronden voor afwijzing (alleen vermelding welke van de vier toetsingscriteria niet voldeden). Publicatie vindt pas plaats een week nadat het keteninitiatief is geïnformeerd.

Geldigheid vaststelling
Keteninitiatieven kunnen tussentijds opnieuw getoetst worden en wel in twee situaties:

· Het keteninitiatief dient de minister van VROM te informeren over wijzigingen in het systeem die van invloed zijn op de score op de vier toetsingscriteria.

· Indien er bij VROM klachten of meldingen binnenkomen dat een keteninitiatief niet goed omgaat met (mogelijke) schendingen door (een van) de aangesloten bedrijven kan de toetsingscommissie besluiten onderzoek in te stellen naar het functioneren van het keteninitiatief op een van de vier toetsingscriteria.

De aanpak van de sociale criteria zal naar verwachting in 2011 worden geëvalueerd en dit kan consequenties hebben voor de lijst met keteninitiatieven. Hierover zullen alle keteninitiatieven die getoetst zijn tijdig worden geïnformeerd.

Bron: VROM