Duurzaamheidsoverwegingen van Nederlandse overheid

De effectiviteit van duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding is mede afhankelijk van beleidscoherentie. Om deze reden presenteert SOMO een reeks memo’s over Handel en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). De zojuist verschenen tweede memo van dit jaar ‘Duurzaamheid in het Nederlandse Handelsbeleid’ richt zich op sociale en ecologische overwegingen in het Nederlandse handelsbeleid. De afgelopen jaren heeft de Nederlandse overheid verscheidene toezeggingen gedaan op dit terrein. De memo kan een potentieel nieuw rechts kabinet aansporen om gedane toezeggingen ook daadwerkelijk om te zetten in concreet beleid.

Liberalisering en vrijhandel kunnen bijdragen aan economische groei. Maar het is inmiddels ook duidelijk dat vrijhandel gepaard gaat met negatieve gevolgen voor mens en milieu, zoals armoede, gezondheidsproblemen, mensenrechtenschendingen, milieuvervuiling. Het besef, ook bij de Nederlandse overheid, begint te groeien dat deze effecten niet door de markt zelf worden opgelost en dat effectief ingrijpen van autoriteiten noodzakelijk is (unilateraal, regionaal en mondiaal). Er is echter vaak onduidelijkheid over de mogelijkheden om zorgen over het milieu of sociale kwesties met behulp van handelsmaatregelen op te vangen.

In Nederland worden morele beleidsoverwegingen spreekwoordelijk gepersonifieerd door ‘de dominee’, handelsoverwegingen door ‘de koopman’. Met een eventueel CDA-VVD kabinet in het verschiet zou het een stap in de goede richting zijn als de overheid meer oog had voor potentiële conflicten tussen beide ‘heren’. Zelfregulering door de markt is inmiddels een failliet concept en daarom is het van groot belang dat MVO wordt opgenomen in handelsakkoorden. De Nederlandse overheid zou dan ook de druk binnen de EU moeten opvoeren om sociale, mensenrechten- en milieuaspecten in EU-handelsverdragen te integreren.

Handel en MVO zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De afzonderlijke SOMO-memo’s tonen dit aan. Handelsverdragen, exportkredietverzekeringen en handelsmissies (onderwerpen van de verschillende memo’s) hebben naast handels- en investeringscomponenten ook een duidelijk MVO-aspect, terwijl vooral voor het laatste vaak weinig oog is. De tweede memo Duurzaamheid in het Nederlandse Handelsbeleid is vooral bedoeld voor maatschappelijke organisaties en belanghebbenden die zich verder in de materie willen verdiepen. SOMO moedigt hen aan deze informatie te benutten om duurzaamheidoverwegingen systematisch te verankeren in het toekomstige Nederlandse handelsbeleid.