Een tijdelijk leven

Veel van de verse groenten en het fruit in Europese supermarkten komt uit Israël. Een deel van deze invoer komt echter van Israëlische nederzettingen in bezet Palestijns gebied. Deze nederzettingen zijn illegaal en hebben rampzalige gevolgen voor de lokale Palestijnse bevolking en haar economie; mensenrechten en internationaal oorlogsrecht worden geschonden. Desondanks worden producten uit deze nederzettingen geïmporteerd in Europa.

SOMO onderzoek naar groente en fruit uit bezette Palestijnse gebieden

SOMO probeert al jaren de omvang van dit probleem te achterhalen. Zo probeerden we importgegevens van de Nederlandse douane en het Centraal Bureau voor de Statistiek te achterhalen. Ook onderzochten we de inkooppraktijken van Nederlandse supermarkten. In dit artikel brengen we eerder verzameld interviewmateriaal en ons lopende onderzoek samen in een verhaal over boeren in het dorp Al Jiftlik**. Over de impact van de alomtegenwoordige Israëlische bezetting op hun dagelijks leven.

Weinig bewegingsvrijheid

Al Jiftlik bevindt zich in het zogenaamde Area C(opens in new window) , een gebied dat volledig wordt gecontroleerd en bestuurd door het Israëlische leger. Alle vergunningen voor gebouwen, straten en andere soorten infrastructuur worden verleend door de Israëlische autoriteiten. “Ik probeer al tien jaar een vergunning te krijgen voor het schoonmaken van mijn waterbron, maar het mag niet baten. Ze geven je ook geen reden, ze weigeren gewoon je verzoek”, zegt Abu Ahmed, een boer. “We hebben zelfs een vergunning nodig van de Israëlische overheid om toegang te krijgen tot ons land en dat te bewerken (als het zich niet direct in of naast het naast het dorp bevindt-red).”

“En we krijgen deze vergunningen wel, maar alleen voor een bepaald aantal dagen. Ik kreeg bijvoorbeeld de toestemming om mijn land in maart te bewerken. De grond bewerken duurt drie tot vier dagen, maar ik kreeg maar één dag. Tijdens de oogsttijd is het hetzelfde; ik krijg een vergunning voor een bepaald aantal dagen. We hebben vijfhonderd olijfbomen die moeten worden geoogst. Dat duurt lang. We konden ook maar twee mensen meenemen, in plaats van de vijfendertig die we nodig zouden hebben om al het werk gedaan te krijgen in de tijd die we hebben.”

De beweegruimte buiten het dorp is ten allen tijde streng beperkt of onzeker. Net als bij hun land hebben Palestijnse boeren geen vrije toegang tot de wegen om naar naburige steden te gaan. Abu Ahmed legt uit: “Als ik naar Nablus ga met mijn producten, bestaat de kans dat ik word tegen gehouden bij het Al-Hambra-controlepunt(opens in new window) . Dat kan dan twee uur gesloten zijn. Na zonsondergang is de controlepost altijd gesloten. Ik kan me niet verplaatsen na het vallen van de avond.” Vanwege deze beperkte bewegingsvrijheid kunnen boeren hun bomen ’s avonds geen water geven. “Vroeger duurde het een kwartier om naar mijn land te gaan. Nu duurt het negentig minuten om daar te komen. Zij bepalen de tijd”, zegt Abu Ahmed.

“We houden vast aan de hoop dat het volgend jaar beter zal zijn, en daarna nog beter. Maar ik verwacht dat, als de dingen blijven zoals ze zijn, sommige mensen het opgeven”, zegt Khalid, een andere boer. “Het leven hier voelt tijdelijk, niets is langdurig. Ons inkomen is zeer laag, ongeveer ILS 85 per dag (€ 20-red). Dat bedrag is te laag voor iemand met zeven of acht en met kosten voor gezondheidszorg, scholen, universiteiten of wat dan ook.”

Foto:SOMO

“Het is geen drinkwater”

Tot de jaren zeventig stond het gebied rondom Al Jiftlik bekend om zijn sinaasappelen en citroenen. “Of je nu naar de markt ging in Nablus, Jenin, Tulkarem of een andere plaats, de citrusproducten van Al Jiftlik en de Jordaanoever hadden een zeer goede reputatie”, zegt Khalid. “En tot de jaren 1980 was er voldoende zoet water om citrus te verbouwen. Er viel genoeg regen en we kregen vers water uit een kanaal dat ons verbond met het dorp Ein Shibli, 15 kilometer verderop. Mensen gingen daar vroeger zelfs picknicken, bij de Al-Aujabron.”

In de jaren tachtig daalde de hoeveelheid neerslag echter. En in 1985 werd het water van Ein Shibli naar Al Jiftlik afgesneden. Het nationale Israëlische waterbedrijf Mekorot bouwde een nieuw waternetwerk. Onderzoek(opens in new window) toont aan dat Mekorot water uit de Palestijnse bronnen haalt en dit levert aan illegale Israëlische nederzettingen.  Vooral in de zomermaanden wordt de watersituatie zeer ernstig(opens in new window) .

“De Israëli’s bouwden putten rond het kanaal waardoor het droogviel”, zegt Khalid.  “We hebben nauwelijks genoeg drinkwater in de zomermaanden, laat staan ​​water voor vee en landbouw”, zegt Abu Ahmed.

“Mekorot heeft twee waterpijpleidingen gebouwd voor Al Jiftlik, en we moeten het water van hen kopen. Het kost maximaal 3 tot 4 ILS per kopje (€3 tot €4 per liter-red).” Abu Ahmed schat dat het ongeveer €700 kost om 1000m2 land per jaar water te geven. “Je kunt dat water wel drinken, maar het is geen drinkwater. Het is te zout. Voor bepaalde gewassen, zoals citroenen en sinaasappels, is het zoutgehalte te hoog. Citrusbomen kunnen niet overleven op dit zoutere water.” Als gevolg daarvan vervingen veel boeren hun citrusbomen door groenten en dadels.

Rond 2006 verslechterde de situatie opnieuw(opens in new window) voor de boeren van Al Jiftlik. De prijzen voor groenten daalden dramatisch. Om te overleven gingen boeren nog meer over op de teelt van dadels. Dadelpalmen kunnen hogere zoutwaarden verdragen en de dadels zelf kunnen gemakkelijker worden geëxporteerd dan andere groenten of fruit, hoewel de exporthoeveelheden laag blijven(opens in new window) en het exportproces moeilijk is(opens in new window) .

Khalid is ook overgestapt op dadelpalmen, zoals veel andere boeren in het dorp. Momenteel heeft hij zevenhonderd bomen die bloeien en zevenhonderd die nog niet produceren. Palmbomen hebben vijf tot zes jaar nodig om voor de eerste keer te bloeien en te beginnen met het produceren van vruchten. Khalids dadelpalmen produceren net genoeg inkomen voor hem en zijn gezin: “Mijn zoon krijgt een tweeling. We kunnen doorgaan zonder hulp van buiten, godzijdank, maar mijn inkomen is niet genoeg om meer te doen. We leven bescheiden.”

Geen toegang tot de markt

Op de kaart ligt Al Jiftlik vlakbij Palestijnse steden als Jericho of Ramallah, en dicht bij snelweg 90, die van het uiterste noorden van Israël (Metula) naar de meest zuidelijke Israëlische stad (Eilat) loopt, dwars door de bezette Westelijke Jordaanoever. De boeren van Al Jiftlik ondervinden echter grote moeilijkheden om hun verse groenten naar de Palestijnse markten te brengen. “De Israëlische douane neemt monsters om onze groenten te testen. Ook bepalen ze de hoeveelheden die we mogen verkopen. Het is al vaker voorgekomen dat we zijn tegengehouden bij de Israëlische controlepunten en terug naar huis moesten met onze producten, waardoor ze verlepten en we ze tegen lagere prijzen moesten verkopen.”

Rond Al Jiftlik zijn er verschillende controlepunten die elk moment kunnen worden afgesloten(opens in new window) . “Als een voertuig groenten vervoert en twee tot drie uur wordt stilgelegd… De meeste auto’s hebben geen airconditioning en de hitte en de wind beïnvloeden de kwaliteit van de groenten. Dan moet je ze tegen een lagere prijs verkopen”, zegt Khalid.

Abu Ahmed vat de problemen als volgt samen: “Het water is van lage kwaliteit, duur, erg schaars en in de zomermaanden zelfs afwezig. De prijzen voor groenten zijn laag en onze velden zijn moeilijk toegankelijk als ze niet direct in het dorp liggen. Ik denk dat het tegenwoordig beter is om een ​​arbeider te zijn dan een boer. In plaats van geld te verdienen, verlies ik het alleen maar.”

Foto:SOMO

Geen gemakkelijke beslissingen

Het is niet verwonderlijk dat veel boeren hun eigen land niet meer bewerken. Er zijn geen betrouwbare statistieken, dus Khalid kan alleen inschatten hoeveel boeren gestopt zijn: “Ik denk dat twintig tot vijfentwintig procent van de mensen uit Al Jiftlik in nederzettingen werken. Dat is echter geen gemakkelijke beslissing. Niemand laat makkelijk zijn eigen land of zijn bedrijf in de steek om in een nederzetting te werken. Je land verlaten houdt in dat je de bezetting verder helpt. Dat is ook precies de reden waarom mensen het toch zo lang volhouden en geduld opbrengen. We hebben al duizenden jaren olijfbomen. Mensen houden van hun bomen.”

“Maar als je een hoger inkomen nodig hebt, wat moet je dan doen?” vraagt ​​Khalid. “Dus mensen geven het op, verlaten hun land en gaan werken in een Israëlische nederzetting of ergens anders in Israël, omdat je moet overleven. De Israëliërs verleiden de Palestijnse arbeiders met geld, ze betalen goed.” Abu Ahmed voegt daaraan toe: “Het is in feite een indirecte verplaatsing van gemeenschappen. Ze zetten mensen onder druk door hun controle over het water en de elektriciteit. Ze zeggen eigenlijk dat je moet vertrekken, maar op een indirecte manier. De oorlog is een oorlog over land, het is geen religieuze oorlog.”

“Maar vrijheid is meer waard dan geld of een hoger inkomen. Om naar Nablus te kunnen gaan zonder je zorgen te hoeven maken over een controlepost die misschien gesloten is. Dat je gewoon naar het ziekenhuis kan met iemand die behandeld moet worden. Ondanks alle moeilijkheden waarmee we te maken hebben, staan we nog steeds overeind. Als het nodig is, kunnen we overleven op olijfolie, tijm, brood en ui. De mensen zijn hier, en we zijn veerkrachtig.”

Foto:SOMO