Gaat het kabinet ervoor zorgen dat multinationals nu wèl belasting betalen?

Opinie

17 september 2019

In april kwamen GroenLinks, SP en PVDA met een wetsvoorstel in de strijd tegen belastingontwijking door multinationals. Belangrijke aanleiding voor de initiatiefwet was de onthulling van dagblad Trouw(opens in new window) dat Shell al jaren geen winstbelasting betaalt in Nederland. Afgelopen week kwam naar buiten dat het Kabinet nu zelf met een wet gaat komen.

Herziening belastingdeal Shell blijft uit: Nederland verliest weer €893 miljoen in 2018

Op dit moment kunnen Nederlandse multinationals (liquidatie)verliezen in het buitenland aftrekken van de winst in Nederland (liquidatieverliesregeling). Het kabinet kondigt waarschijnlijk op Prinsjesdag een wetswijziging aan die deze vorm van ‘belastingontwijking’ aan banden moet leggen. Het is positief dat het kabinet nu blijkbaar inziet dat deze regeling is doorgeschoten en moet worden aangepakt.

De vraag is wel waarom het Kabinet met een eigen voorstel wil komen. Het zou ook de steun kunnen uitspreken voor het wetsvoorstel van GroenLinks, SP en PVDA. Eerder dit jaar bleek dat het wetsvoorstel op brede steun kon rekenen van coalitiepartijen (D66 en ChristenUnie) én oppositie. Een meerderheid lag in het verschiet. Nu het kabinet het ‘zelf wil doen’ is het de vraag hoe lang het gaat duren voordat er een nieuw voorstel ligt.

Volgens de berichtgeving gaat de wetswijziging in 2021 inwerkingtreden. Maar de vraag is of de wet in de tussentijd niet wordt uitgekleed onder druk van een uitgebreide lobby van multinationals en belastingadviseurs. Onze grote zorg is, nu het kabinet de regie in handen heeft, dat er een uitgebreide ‘consultatie’ gaat volgen, met een uitgebreide lobby die de ‘schade’ voor Shell, Philips en consorten zal beperken. Met als resultaat dus een afgeslankte wet.

Het belastingverdrag Indonesië-Nederland is een van de grootste belastinglekken van Indonesië

De vraag is dus of bedrijven als Shell en Philips straks werkelijk belasting gaan betalen en hoeveel? In feite kunnen we daar alleen maar achter komen wanneer de geheimhouding wordt opgeheven over hoeveel belasting multinationals in elk land betalen. De bedrijven in kwestie kunnen zich van hun goede kant laten zien door daar, vanaf nu, open over te zijn.

Arnold Merkies is werkzaam bij SOMO als coördinator van Tax Justice Nederland.