Geldstromen via Nederlandse brievenbussen nemen weer toe

Nederland blijft een spil voor internationale geldstromen, ondanks maatregelen van de overheid

Publicatie

Arnold Merkies

26 juni 2024

reading time 2 minutes

De omvang van de Nederlandse economie is relatief klein. Toch trekt Nederland, na de VS, wereldwijd de meeste buitenlandse investeringen aan. Alhoewel in 2015 wereldwijde afspraken zijn gemaakt om deze stromen fors omlaag te brengen, zijn ze in Nederland op het hoge niveau gebleven. Samen met Luxemburg is Nederland nog steeds goed voor meer dan 50 procent van alle directe buitenlandse investeringen in de Europese Unie.

The Netherlands – still a tax conduit? (pdf, 4,42 MB)

Download

Dit zijn “fantoom-investeringen”, die geen link hebben met de reeële economie. Deze investeringen zijn meestal gestructureerd via brievenbussen – bedrijven die deel uitmaken van een multinational. Deze lege brievenbussen zijn de financiële spil tussen andere dochterondernemingen binnen de groep om bijvoorbeeld winsten weg te sluizen naar landen met lage belastingtarieven.

De inkomensstromen die hiermee verband houden, die voornamelijk bestaan uit rente en dividenden zijn zelfs flink gestegen. Het kabinet is er daarmee niet in geslaagd haar oorspronkelijke ambitie waar te maken om ook deze stromen via Nederland fors terug te dringen.

De enorme winstgroei die bedrijven de afgelopen periode hebben laten zien, vertaalt zich niet in een vergelijkbare groei van de inkomsten voor overheden. De gigantische wereldwijde geldstromen via ingewikkelde belastingconstructies leiden in een grote hoeveelheid landen juist tot inkomensverliezen. Vooral landen in het het mondiale zuiden worden hierdoor relatief zwaar getroffen. De VN heeft de aanpak van deze geldstromen dit jaar hoog op de agenda gezet voor de komende onerhandelingen over nieuwe internationale afspraken over belastingen.

“Veel van de genomen maatregelen die bedoeld waren om belastingontwijking aan te pakken schieten hun doel voorbij, doordat ze maar betrekking op een klein gedeelte van de belastbare financiële stromen. Nederland blijft internationaal een doorstroomland.”
Arnold Merkies, coördinator van Tax Justice Nederland.

“De nog altijd hoge cijfers moeten een wake-up call zijn: er zijn meer concrete maatregelen nodig om belastingontwijking aan te pakken. Bijvoorbeeld door het invoeren van normale bronbelastingen, zoals onze buurlanden die ook kennen. Het overgrote deel van de geldstromen gaat namelijk niet naar de landen waar de bronbelasting nu voor geldt.”

Om te weten waarom de stromen via Nederlandse brievenbusmaatschappijen zo hoog zijn, en blijven, is volgens de onderzoekers meer inzicht nodig in oorsprong en bestemming van de geldstromen. Op dit moment worden slechts voor een deel van de bedrijven regelmatig cijfers gepubliceerd.