Hoe Mongolië miljoenen verliest via Nederlandse postbusfirma’s

Het rapport ‘Mining taxes’ toont aan hoe mijnbedrijf Rio Tinto en haar Canadese dochteronderneming Turquoise Hill Resources voor bijna US$470 miljoen aan Canadese belastingen hebben ontwijkt door brievenbusfirma’s te gebruiken in Luxemburg en Nederland. Bovendien toont het rapport aan hoe de Mongoolse staat 230 miljoen dollar aan belastinginkomsten misliep als gevolg van een investeringsovereenkomst met Rio Tinto en Turquoise Hill Resources. De belastingontwijking heeft betrekking op inkomsten uit een van ‘s werelds grootste koper- en goudmijnen, de Oyu Tolgoi-mijn in Mongolië.

“Een schoolvoorbeeld van belastingontwijking,” aldus SOMO onderzoeker Vincent Kiezebrink, “De winsten van de Oyu Tolgoi-mijn worden weggesluisd naar Movele, een Luxemburgse dochteronderneming zonder personeel, terwijl dit geld eigenlijk naar Canada zou moeten gaan waar de eigenaar van de mijn geregistreerd staat.”

Belastingbetalers in Canada draaien op voor belastingvoordeel Rio Tinto

Mining taxes

De Luxemburgse dochteronderneming van Rio Tinto, Movele, betaalde de afgelopen jaren een zeer laag belastingtarief van 4,19% over de winsten uit de Oyu Tolgoi-mijn. Waarschijnlijk is dit het gevolg van een gunstige belastingafspraak met de Luxemburgse belastingdienst en betaalde het bedrijf hierdoor maar US$89 miljoen aan belasting. Dat is US$470 miljoen minder dan hetgeen in Canada betaald had moeten worden. Het bedrijf meldt dat deze constructie door middel van een zogenaamde ‘ruling’ is goedgekeurd door de Canadese autoriteiten.

“Dit komt neer op een duizelingwekkend hoge subsidie ​​van de Canadese belastingbetaler aan Rio Tinto“, zegt Jamie Kneen van MiningWatch Canada. “De belastingbetaler moet weten hoe en waarom de Canadese regering hiermee heeft ingestemd.“

Mongoolse regering maakt onder druk belastingafspraken

Bovendien wist Rio Tinto verregaande concessies af te dwingen bij de Mongoolse overheid door in investeringsovereenkomsten te refereren naar bilaterale belastingverdragen met Nederland en Luxemburg. Het IMF heeft deze belastingverdragen in het verleden als problematisch bestempeld omdat ze belastingontwijking in de hand zouden werken en dat was tevens de aanleiding voor de Mongoolse regering om deze in 2013 eenzijdig op te zeggen. Door druk uit te oefenen op de Mongoolse regering, heeft Rio Tinto de bepalingen uit deze belastingverdragen toch overeind weten te houden.

Na een geschil in 2015 over de verdeling van de inkomsten van de mijn, slaagde Rio Tinto er zelfs in om een nog lager belastingtarief te bedingen. Als gevolg hiervan, liep de Mongoolse regering de afgelopen vijf jaar ongeveer 230 miljoen dollar aan belastingen mis.

“Door in te stemmen met deze regeling laat de Mongoolse regering haar bevolking barsten,” verklaart Sukhgerel Dugersuren, directeur van OT Watch. “Mongolië moest de afgelopen tijd harde bezuinigingsmaatregelen treffen. Met de misgelopen belastinginkomsten had de regering haar uitgaven voor onderwijs of gezondheidszorg bijna kunnen verdubbelen.”

Treaty shopping met helpende hand van Nederland

Een groot deel van de investeringen in de Mongoolse mijn, evenals het eigendom van de mijn, loopt via een Nederlands brievenbusfirma genaamd Oyu Tolgoi Netherlands BV. Het bedrijf bezit één van ’s werelds grootste mijnen en beheert miljarden aan leningen, maar heeft geen werknemers in dienst. Het bedrijf lijkt dan ook enkel te bestaan om Rio Tinto toegang te geven tot de fiscale voordelen in Nederland.

OT Watch, MiningWatch Canada, Inter Pares en Canadians for Tax Fairness roepen alle betrokken overheden, Rio Tinto, en overige stakeholders op om de belasting- en investeringsafspraken te herzien. De mijnbouw in Mongolië dient tenslotte ook de belangen van het Mongoolse volk, en niet alleen die van de betrokken bedrijven.