Grote zorgen over financiering bedrijven met geld Ontwikkelingsamenwerking

De Fair, Green & Global Alliance maakt zich grote zorgen over de plannen in het nieuwe regeerakkoord om een nog groter deel van het budget voor ontwikkelingssamenwerking via de private sector te besteden. Uit onderzoek van SOMO, ActionAid en Both ENDS blijkt dat het niet gegarandeerd is dat de steun aan de private sector leidt tot enige verbetering van de leefomstandigheden van de inwoners van de landen waarin ze werken.

Roos van Os, onderzoeker bij SOMO: “De bijdrage van bedrijven aan daadwerkelijke bestrijding van armoede en duurzame ontwikkeling in zich ontwikkelende landen is niet gegarandeerd. Sterker nog, in de ergste gevallen kunnen activiteiten zelfs verslechteringen op het terrein van armoede, milieu en mensenrechten betekenen.”

Private sector ontwikkeling

Het vorige kabinet was al begonnen met het extra inzetten van ontwikkelingsgeld voor het stimuleren van activiteiten van Nederlandse bedrijven in ontwikkelingslanden, ook wel ‘private sector ontwikkeling’ genoemd. PvdA en VVD willen deze trend nu doorzetten: vanaf 2014 zou 750 miljoen euro van het toch al krimpende ontwikkelingsbudget naar een fonds gaan waaruit investeringen van het bedrijfsleven in ontwikkelingslanden worden ondersteund.

Bijdrage private sector aan ontwikkeling niet gegarandeerd

Geen garantie

De analyse van ActionAid, Both ENDS en SOMO laat zien dat het huidige private sector beleid geen garantie is voor duurzame ontwikkeling in de landen waar de bedrijven actief zijn. Het onderzoek kijkt naar het algemene beleid van enkele instrumenten waarmee de overheid deze financiering aanbiedt, en specifiek naar twee recente projecten. Het blijkt dat bedrijven op dit moment te makkelijk voor financiering van investeringen in aanmerking komen, zonder dat een gunstig effect op de ontvangende landen is gegarandeerd. Ook wordt het risico dat projecten schadelijk zijn voor mens en milieu in de landen waarin wordt geïnvesteerd niet voldoende afgedekt.

Voorwaarden

“Financiering van de private sector moet aan een aantal minimum voorwaarden voldoen, voordat er geld van Ontwikkelingssamenwerking voor gebruikt kan worden,” zegt Roos van Os.

De belangrijkste voorwaarden die uit het onderzoek naar voren komen zijn:

1. Prioriteit bij armoedebestrijding en stimuleren lokale bedrijvigheid.
2. Effectieve controle op maatschappelijk verantwoord ondernemen.
3. Maximale openbaarheid geven voor controle van effecten van investeringen, niet alleen na afloop van een project.
4. Onafhankelijke klachtenprocedure voor lokale gemeenschappen.
5. Garantie dat Nederlandse ontwikkelingsdoelstellingen niet gehinderd worden door overige beleidsterreinen (‘coherentie van beleid’).

Als de regering de betrokkenheid van het bedrijfsleven serieus als hefboom wil gebruiken voor eerlijke en duurzame ontwikkeling voor iedereen, is een sterk maatschappelijk middenveld nodig als waakhond. Maatschappelijke organisaties, zowel in ontvangende landen als in Nederland zelf, stimuleren democratische besluitvorming en betrokkenheid van burgers bij beslissingen over hun eigen land en water. Door de aangekondigde bezuinigingen en verschuivingen richting bedrijfsleven binnen ontwikkelingssamenwerking dreigen deze activiteiten te worden verdrongen.

Oproep

ActionAid, Both ENDS en SOMO roepen concreet op tot zorgvuldigheid en terughoudendheid bij het financieren van bedrijven vanuit het ontwikkelingsbudget, en het blijven financieren van maatschappelijke organisaties zodat zij hun rol als waakhond kunnen vervullen.

Lees meer over de belangrijkste aanbevelingen in deze notitie.