Houd die schurken van het IMF buiten de deur van Europa

Volgens toonaangevende economen biedt het IMF een oplossing voor de eurocrisis. Latijns- Amerika weet beter, aldus Rodrigo Fernandez.

Terecht merkt Boot op dat nationale staten elkaar binnen de institutionele omgeving van Europa niet ‘de maat kunnen nemen’. Het door hem geroemde IMF is evenwel geen oplossing voor de eurocrisis, maar het paard van Troje.

Net voordat de crisis van 2008 uitbrak, was het IMF op sterven na dood. Het aantal landen dat nog leningen van het fonds accepteerde, was zo ver geslonken dat de inkomsten terugliepen en er diep moest worden gesneden in de staf.

Latijns-Amerika en Zuidoost-Azië, die beide langdurig te maken hadden gehad met de condities van het fonds, bedachten een alternatief regionaal fonds, om nooit meer te maken te krijgen met het IMF en zijn grotere broer, de Wereldbank. Deze twee instellingen hebben vanaf de start van de Latijns-Amerikaanse schuldencrisis, in Mexico in 1982, de democratie opgeschort en de politieke cultuur blijvend verziekt. De rechtlijnige en nietsontziende monetaristische strategie van deze club economen werd niet voor niets voor het eerst uitgeprobeerd in de dictatuur van Pinochet in Chili in 1973.

Rusland kan erover meepraten. De populariteit van Poetin komt voort uit chaos die het IMF creëerde in de vroege jaren negentig. Wat we uit deze voorbeelden kunnen leren, is dat de aanpak van het IMF een patroon kent.

Het fonds stelt een technocratische dictatuur in waarin alles moet wijken om een aantal simpele financiële targets te halen. De politieke, maatschappelijke en vooral economische kosten zijn enorm. Dit komt vooral doordat er wel een strikte discipline wordt ingevoerd, maar dat er niets wordt gedaan aan de levensvatbaarheid. Dit dreigt voor Griekenland. Hier worden dramatische bezuinigingen in het vooruitzicht worden gesteld, zonder perspectief op verbetering.

De methode van het IMF en het simplistische neoliberale gedachtengoed waar het voor staat, moeten worden bestreden en vooral niet worden losgelaten binnen de muren van Europa. Voor Europa zit er niets anders op dan te leren om elkaar de maat te nemen en ruzie te maken. Conflictvermijdend gedrag is onderdeel van het probleem.

Dit vraagt om daadkrachtig leiderschap. Griekenland is maar een klein onderdeel van Europa, maar staat symbool voor hoe we met elkaar omgaan. Zullen we leren elkaar de waarheid vertellen? Zullen we eindelijk eens de broodnodige Europese instituties opbouwen? Of laten we dit over aan IMF-huurlingen? In deze Griekse tragedie bestaat geen simpele oplossing. We weten dat we niet meer terug kunnen, dus kunnen we maar beter leren om, met elkaar en voor elkaar, te leven als Europeanen.

Rodrigo Fernandez is als financieel geograaf verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en is associate onderzoeker bij Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO).

7-11-2011 © Rodrigo Fernandez