Interview met Sukhgerel Dugersuren (OT Watch)

SOMO werkt samen met organisaties uit de hele wereld om haar ambities waar te maken. Door gezamenlijk onderzoek en lobbywerk, versterken en mobiliseren wij lokale bewegingen om beleidsmakers en bedrijven te beïnvloeden. Eén van onze partners is Oyu Tolgoi Watch (OT Watch) uit Mongolië. Om het belang van hun werk te onderstrepen, legden wij de directeur van OT Watch, Sukhgerel Dugersuren, een aantal vragen voor.

Met welk doel is OT Watch opgericht?

Een belangrijke reden voor ons bestaan, is de Oyu Tolgoi mijn in Mongolië en de wijze waarop deze tot stand is gekomen. Rond 2000 vonden er, onder leiding van de Wereldbank, onderhandelingen plaats over een investerings- en belastingverdrag voor de mijn. Het gebrek aan transparantie en een goede evaluatie van de impact van de mijn, resulteerde in 2009 in een onacceptabel investeringsverdrag. Als protest hiertegen besloten een aantal activisten in hongerstaking te gaan. Dit vormde eigenlijk de aanleiding om een ‘waakhond’ op te richten die de activiteiten van de Oyu Tolgoi mijn voortaan zou monitoren.

Tegen welke uitdagingen lopen jullie aan in Mongolië?

De belangrijkste uitdaging is de traditie van maatschappelijk protest in Mongolie, of beter gezegd het gebrek aan een dergelijke traditie en daarmee samenhangend een gebrek aan steun en begrip voor ons werk. De afgelopen jaren heeft het politieke establishment, met name de ‘Democratic Party’ en de ‘People’s Party’, ons werk regelmatig veroordeeld, omdat mijnbouw als bron van welvaart wordt gezien. Ons werk wordt dan ook als een obstakel beschouwd, met als gevolg dat wij onze blik buiten Mongolië moeten richten voor financiering en ondersteuning. Dit wordt ons niet in dank afgenomen. Sommige mensen zien ons als ‘verraders’ omdat we buitenlandse gelden aannemen.

Hoe gaan jullie met die weerstand om?

De enige manier om daarmee om te gaan, is om een constructief verhaal gebaseerd op solide feiten en oplossingen uit te dragen. Alleen maar “nee” roepen gaat niet werken. Wij proberen de Mongoolse overheid duidelijk te maken dat wij en het Mongoolse volk andere verwachtingen hebben bij de ontwikkeling van het land. Wij willen betekenisvolle ontwikkeling en geen ontwikkeling van megalomane projecten waarin het ‘schuiven’ met geld een doel op zich is.

Hoe is de samenwerking met SOMO tot stand gekomen?

Bij de oprichting van OT Watch was er een gebrek aan middelen en ervaring om op basis van internationale standaarden de rol van ‘waakhond’ uit te oefenen. We begonnen destijds met het verspreiden van brieven naar NGO’s over de problematiek rondom de Oyu Tolgoi mijn. Dat leidde ertoe dat we in 2010 lid zijn geworden van OECD Watch(opens in new window) , een netwerk dat SOMO coördineert. Sindsdien is er een samenwerking ontstaan die zich voornamelijk richt op het gezamenlijk onderzoeken en aankaarten van misstanden.

Hoe heeft Mongolië zich ontwikkelt sinds de val van de Sovjet-Unie en welke rol heeft de mijnbouw daarin gespeeld?

Bij de val van de Sovjet-Unie verdween ook alle steun voor Mongolië als voormalig lid. Dat had een enorme impact: voedsel werd bijvoorbeeld gerantsoeneerd en kinderen die in die periode opgroeiden hebben een achterstand opgelopen in hun ontwikkeling vergeleken met kinderen uit latere generaties. Zo slecht ging het eraan toe! Na de val van de Sovjet-Unie werd Mongolië een ‘proeftuin’ voor goeroes van het IMF, de Harvard University en Goldman Sachs. Mongolië onderging een ‘shock therapy’, met ingrijpende politieke en economische maatregelen die het land moesten transformeren naar een markteconomie. Vervolgens werd door de internationale gemeenschap, onder aanvoering van de Wereldbank, ingezet op economische groei op basis van mijnbouw. Mongolië is tegenwoordig volledig afhankelijk van één industrie en één afzetmarkt: alle productie uit de mijnbouw gaat naar China. Wat heeft het Mongolië gebracht? In 2017 heeft Mongolië voor de 7e keer sinds haar onafhankelijk een beroep moeten doen op noodsteun van het IMF.

Is er een alternatief voor mijnbouw in Mongolië?

Ja, een economie gebaseerd op de herderstraditie van Mongolië die mogelijkheden biedt voor de ontwikkeling van bijvoorbeeld biologische voedselproducten (vlees), toerisme, materialen zoals wol en kasjmier etc. Er valt nog veel te winnen voor Mongolië door het exporteren van haar bijzondere producten.