Israëlische bezetting

Mensenrechtenschendingen

Sinds het begin van de bezetting maakt Israël zich schuldig aan onderdrukking van de Palestijnse bevolking en grove mensenrechtenschendingen(opens in new window) . Inwoners van Palestina zijn het slachtoffer van aanvallen door het leger, onrechtmatige detentie en gevangenschap, marteling, verdrijving van hun land en inperking van bewegingsvrijheid. De internationale gemeenschap veroordeelt de bezetting. De Verenigde Naties hebben de bezetting veroordeeld in resoluties.

Illegale nederzettingen

In de afgelopen vijftig jaar zijn er honderden nederzettingen gebouwd op Palestijns grondgebied op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem. Er wonen nu bijna 600.000 Israëlische kolonisten(opens in new window) in deze illegale nederzettingen. Kolonisten hebben zich Palestijnse huizen toegeëigend, Palestijnse landbouwgrond is geannexeerd. De Palestijnse bevolking moet noodgedwongen overleven op een alsmaar krimpend grondgebied.

De muur die de Palestijnse bevolking het leven zuur maakt

In 2002 is Israël begonnen met de bouw van de ‘separation barrier’, een constructie van beton, hekwerk en schrikdraad die samen met een veelheid aan greppels, wachttorens en stroken niemandsland de Westelijke Jordaanoever effectief afgrendelt. Het Internationaal Gerechtshof in Den Haag oordeelde in 2004 dat de bouw van de muur op Palestijns grondgebied in strijd is met internationaal recht(opens in new window) en onmiddellijk gestaakt en ongedaan moet worden. Maar Israël is blijven doorbouwen. Ruim 450 kilometer van de geplande 710 kilometer-lange constructie is nu voltooid, waarvan 85% dwars door Palestijns land.

De muur draagt bij aan de verdere versnippering van Palestijns gebied. De muur betekent ook een rigoureuze beperking van de bewegingsvrijheid van de Palestijnse bevolking. Families zijn ontwricht; een normaal sociaal leven is niet mogelijk. Palestijnse boeren zijn afgesneden van hun landbouwgrond en hun boomgaarden(opens in new window) . Dit wordt verergerd door de vele militaire checkpoints en wegversperringen. Stukken land worden schijnbaar willekeurig tot “gesloten militaire zone” verklaard. Ook zijn Palestijnse boeren de dupe van discriminerende wetgeving met betrekking tot het gebruik van waterbronnen. Palestijnen kampen met watertekorten(opens in new window) , terwijl Israëlische kolonisten disproportionele hoeveelheden water kunnen gebruiken.

Het Israëlische leger speelt een belangrijke rol in de uitvoering van het bezettingsbeleid. De Kolonisten voeren regelmatig gewelddadige aanvallen uit op Palestijnse boeren, hun vee en hun boomgaarden. Deze blijven in de regel ongestraft(opens in new window) . De bezetting, waar de ‘muur’ een droevig symbool van is, maakt het Palestijnse boeren op de Westelijke Jordaanoever vrijwel onmogelijk om fatsoenlijk in hun levensonderhoud te voorzien.

Wat weten we (niet) over het aanbod van Nederlands’ grootste supermarkten?

Palestijnse landbouwsector onder zware druk door bezetting

Onderzoek door het ‘Palestinian Central Bureau of Statistics’ uit 2011 laat een forse krimp van Palestijnse landbouwgrond zien. In 1980 bedroeg het landbouwoppervlak nog 240.000 hectare. In 1996 was daar 183.000 hectare van over, en in 2010 nog ongeveer 103.000 hectare. Ook onderzoek van UN Conference on Trade and Development (UNCTAD)(opens in new window) toont aan hoe de Israëlische bezetting heeft geleid tot krimp van de Palestijnse landbouweconomie en de concurrentiepositie van de Palestijnse economie in de regio en internationaal heeft ondermijnd(opens in new window) .

Landbouw en export naar Europa

Ruim de helft van de Israëlische groente en fruit-export gaat naar Europa. Nederland is na Frankrijk de belangrijkste Europese importeur van groenten en fruit uit Israël. Het gaat onder meer om avocado’s, citrusvruchten, druiven, dadels, meloenen, tomaten, aardappelen, en verse kruiden.

Lees onderzoeksrapport ‘Made in Israel. Agricultural Exports from Occupied Territories’(opens in new window)

Uit onderzoek blijkt dat ook groente en fruit afkomstig uit Israëlische nederzettingen als ‘producten uit Israël’ op de Europese markt gebracht worden.

SOMO-onderzoeker Lydia de Leeuw: “Producten uit illegale nederzettingen zijn eigenlijk geplunderde goederen. Ze zijn het gevolg van oorlogsmisdrijven zoals landroof en de verdrijving van Palestijnse burgers. Het toestaan van import van goederen die geplunderd zijn uit bezette gebieden geeft geen pas. Hiermee raakt Europa betrokken bij de schending van oorlogsrecht. Waarom vertaalt zich dat niet in een importverbod? Er is wel in de Europese Unie afgesproken dat producten uit illegale nederzettingen niet op de Europese markt gebracht mogen worden alsof ze uit Israël komen.

Van de Nederlandse douane naar de rechter

In 2015 heeft de Europese Unie regels opgesteld voor de etikettering van producten afkomstig uit deze illegale nederzettingen . Op het etiket van bijvoorbeeld een avocado van een Israëlisch landbouwbedrijf in de Palestijnse Jordaanvallei mag niet alleen ‘Product uit de Westelijke Jordaanoever’ staan; de toevoeging ‘Israëlische nederzetting’ is vereist. Dit is omdat de Europese consument recht heeft op informatie over de herkomst van producten. Die etiketjes zie je echter zelden of nooit in de Nederlandse supermarkten. Groente en fruit uit de illegale nederzettingen liggen hoogstwaarschijnlijk met het etiket ‘Product uit Israël’ in de schappen.

Lydia de Leeuw: Naleving van de Europese richtlijn is een wassen neus. Nederland als belangrijke importeur moet meer actie moeten ondernemen op dit belangrijke dossier.

Foto:nadinheli22 CC0

Wat worden we wijzer van het Centraal Bureau voor de Statistiek?

Zoektocht naar groente en fruit uit bezette Palestijnse gebieden

De grote vraag is hoe het dan precies zit met die nederzettingenhandel. Om welke groente en fruit producten gaat het precies? In welke volumes? Wat is de waarde van deze handel? Wat doen de Nederlandse autoriteiten om Europese en nationale wet- en regelgeving te handhaven? Welke rol spelen marktpartijen zoals supermarktketens? Hoe ziet hun beleid er uit en welk effect heeft dat in de praktijk? Wat ligt er in de schappen van de Nederlandse supermarkten, met welke etiketjes? Kunnen consumenten werkelijk een geïnformeerde keuze maken? SOMO heeft de afgelopen jaren geprobeerd deze vragen te beantwoorden. SOMO heeft onder andere de Douane en het Centraal Bureau voor de Statistiek benaderd. In een reeks opiniërende artikelen doet SOMO verslag van deze zoektocht:

• Wat weten we (niet) over het aanbod van Nederlands’ grootste supermarkten?
• Wat worden we wijzer van het Centraal Bureau voor de Statistiek?
• Van de Nederlandse douane naar de rechter