Magere verbetering arbeidsomstandigheden computerindustrie

In 2004 begon SOMO met onderzoek naar arbeidsomstandigheden in de toeleveringsketen van computerbedrijven. Dit resulteerde in verschillende rapporten, bedrijfsprofielen, de lancering van de makeITfair campagne en een uitgebreid overleg met bedrijven. SOMO kijkt nu in hoeverre het beleid en de praktijk van bedrijven verbeterd zijn.

Als onderdeel van het onderzoek van de afgelopen jaren publiceerde SOMO bedrijfsprofielen van acht computermerken, met een gedetailleerd verslag van arbeidsgerelateerde issues en beleid voor de toename van verantwoordelijkheid in de keten. SOMO onderhield contact met deze bedrijven door middel van reviews van onderzoeksresultaten en bedrijfsprofielen en vroeg de bedrijven om een evaluatie van de acties die ze ondernamen naar aanleiding van de rapporten van SOMO en andere organisaties. Zeven van de acht bedrijven reageerden op de vragenlijst: HP, Apple, Sony, Acer, Toshiba, Dell en Fujitsu Siemens Computers. Hun antwoorden waren de basis voor de briefing paper ‘Computer Connections: Supply chain policies and practices of seven computer companies’. Het achtste bedrijf, Packard Bell, is in de tussentijd overgenomen door Acer en reageerde daarom niet.

De briefingpaper bespreekt de ketenverantwoordelijkheid en geïmplementeerde codes van de betreffende bedrijven. Het bekijkt de invloed die de bedrijven hebben op de directe toeleveranciers, de implementatie van de codes, de betrokkenheid van de stakeholders en de transparantie en ontsluiting van informatie.

De meeste gedragscodes van de bedrijven blijken niet aan de minimale standaarden te voldoen. De codes moeten daarom aangepast worden en meer standaarden in zich opnemen. Vijf van de onderzochte bedrijven waren lid van de Electronic Industry Citizenship Coalition (EICC), een coalitie van 45 bedrijven in de ICT-sector met een gezamenlijke gedragscode. Deze EICC-code, die door de vijf bedrijven als basiscode wordt gebruikt, zou de lead moeten nemen in de aanpassing van de standaarden. Toch is het bemoedigend dat verschillende bedrijven de afgelopen jaren hun codes hebben aangepast en regels hebben opgenomen voor bijvoorbeeld de vrijheid van organisatie en collectieve onderhandeling. De toevoeging van migrantenarbeid in de code door Apple wordt als positief gezien.

Er zijn grote verschillen in de implementatie van de codes door de bedrijven: de meeste van hen leveren magere tot middelmatige inspanningen hun gedragscode te implementeren. Sommige bedrijven voeren alleen reviews uit, terwijl anderen vertrouwen op de schamele inspanning van de industrie. De afwezigheid van maatschappelijke organisaties in bijna al de bekeken initiatieven is opvallend. Alleen HP werkte met NGO’s in China aan de implementatie van beleid en training van arbeiders. De meeste bedrijven voeren geen audits uit bij indirecte toeleveranciers in de keten.

Aan de andere kant is er een trend onder verschillende bedrijven om meer intensief met de toeleveranciers te werken, door training van het management en het organiseren van seminars voor toeleveranciers. Bedrijven rapporteren dat ze hun directe toeleveranciers trainen om zelf verantwoordelijkheid te nemen en op hun beurt toeleveranciers lager in de keten te auditen.

De daadwerkelijke inspanningen van bedrijven om de situatie op de werkvloer van de onderzochte bedrijven te verbeteren zijn moeilijk te meten. Alleen HP bleek transparant in het delen van hun ervaringen hiermee met SOMO. Geen van de andere bedrijven voorzag SOMO van informatie. Een aantal van hen negeerden de vragen hierover of verwezen naar afspraken over vertrouwelijkheid hierover.