Na de chocoladeletters nu ‘eerlijke edelstenen’

Wat is SOMO?

De afkorting van Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen. Het is een door de wol geverfde lobbyclub die in 2009 ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan met het duurzaamheidsrapport Het onzichtbare label naar buiten trad. Nu komen ze met het rapport Rough Cut of De Scherpe Kantjes van Edelstenen.

Lekker ouderwets links dus. De club komt heel erg op voor de rechten van werknemers in de derde wereld. Als dat links is, dan is dat maar zo.

Over welke edelstenen gaat dit rapport?

Saffier, robijn, smaragd. Dat worden ook wel de gekleurde edelstenen genoemd.

Dus de handel in bloeddiamanten vinden ze gewoon goed?

Nee hoor. Maar over de winning van en de handel in diamanten bestaan internationale afspraken, het zogenoemde Kimberley-proces. Dat loopt nog niet helemaal goed, maar er is een stap gezet. Ook voor de winning van goud bestaan internationale afspraken in het akkoord ‘Groen Goud’. Maar voor gekleurde edelstenen is nog niets vastgelegd.

Wat is er mis met de handel in deze edelstenen?

Die handel is, volgens SOMO, een schoolvoorbeeld van ongelijke verdeling. De stenen worden gewonnen in de armste ontwikkelingslanden, zoals Tanzania, Madagaskar en Zambia. Vervolgens gaan ze naar landen als India, China en Thailand, waar ze geslepen worden. Uiteindelijk worden ze verkocht in winkels in het Westen. Die verdienen er het meeste aan.

Dat is de vrije markt. Wat wil Somo daaraan veranderen?

Het wil een serieus duurzaamheidsinitiatief van de grond tillen, net als bij diamanten en goud. Daarmee moeten met name de rechten van de mijnbouwwerkers en de slijpers worden vastgelegd. Kinderarbeid, gezondheidschade, dodelijke ongevallen bij de winning moeten worden voorkomen. Ook moet meer worden gedaan tegen de smokkel van deze edelstenen en mag de winning niet leiden tot ontbossing. Uiteindelijk moet dat leiden tot ‘eerlijke edelstenen’.

Wie worden aangesproken?

De toonaangevende juweliersketens. Dat zijn bijvoorbeeld de Signet Group (VS, VK), Wal Mart & Tiffany (VS), GemTV (VK) en De Bijenkorf en Siebel in Nederland.

Die trekken zich daar heus niets van aan.

Dat zou ik maar niet te hard roepen. In november ging Oxfam Novib strafpunten uitdelen aan winkels die chocoladeletters verkochten van niet-duurzame cacao. Ketens zoals Hema en AH gingen snel overstag.

Maar Novib is een andere en veel machtiger club.

SOMO werkt nauw samen met Oxfam Novib.

Hoe groot is de handel in gekleurde edelstenen?

SOMO denkt dat het om een bedrag van tussen de 7 en 11 miljard euro gaat. Behalve in Afrikaanse landen worden ze in Sri Lanka, Columbia, Brazilië en Australië gedolven. Het meeste geld wordt er mee verdiend in de grote importlanden: de VS, Hongkong, Zwitserland en Frankrijk. Nederland is een van de kleinste importeurs. Jaarlijks voeren wij slechts voor 3,3 miljoen euro aan gekleurde edelstenen in. In Frankrijk is dat 222 miljoen.

Winnaar?

SOMO.

Waarom?

Deze organisatie stelt de handel in edelstenen aan de kaak.

Bron: De Volkskrant