Nederlandse diamanten niet zeker conflictvrij

Onderzoek van het Nederlands instituut voor Zuidelijk Afrika (NiZA) wijst uit dat met de aankoop van een diamant de Nederlandse consument nog steeds kans loopt ongewild bij te dragen aan de financiering van bloedige oorlogen in Afrika.

Diamanten zijn een gewild middel voor Afrikaanse regeringen en rebellen om hun oorlogen mee te
financieren omdat diamanten waardevast zijn en relatief gemakkelijk te smokkelen. Sinds 1 november 2003
mogen diamanten alleen de Europese Unie in wanneer zij vergezeld gaan van een certificaat dat aangeeft dat
de diamanten ‘conflictvrij’ zijn.

NiZA(opens in new window) ’s onderzoek naar de implementatie van het diamanten certificeringsysteem door Europa wijst uit dat
veel Europese overheden weliswaar hun best doen zich aan de nieuwe regels te houden, maar dat er nog een
lange weg te gaan is om het systeem waterdicht te krijgen. Er is geen onafhankelijke controle op de
uitvoering van het systeem en de boekhouding van de in- en uitvoer van de diamanten is ondoorzichtig. Tot
op heden zijn er geen straffen uitgedeeld voor het uitgeven of gebruiken van incorrecte certificaten. Dit tast
de geloofwaardigheid van het systeem ernstig aan. Bovendien doet Europa onvoldoende om het probleem bij
de bron aan te pakken. Afrikaanse landen waar de diamanten worden gedolven beschikken vaak over
onvoldoende middelen om het complexe controlesysteem op diamanten in te voeren. Ondanks de beloofde
steun aan Afrikaanse overheden houdt Europa de hand op de knip.

Het certificeringsysteem werkt alleen als ook de diamantindustrie haar eigen verantwoordelijkheid neemt.
Daarom is afgesproken dat de diamantindustrie zichzelf reguleert. Ze heeft beloofd alleen zaken te doen met
handelaren die de regels na leven. Bij iedere inkoop en verkoop van ruwe en geslepen diamanten moet de
verkoper in theorie een ‘conflictvrij-garantie’ afgeven op de factuur. In de praktijk gebeurt dit echter
nauwelijks. Dit blijkt uit een onderzoek dat NiZA deed onder Nederlandse juweliers.
Van de zestig benaderde juweliers gaf er slechts één aan op de hoogte te zijn van het nieuwe
certificeringsysteem. Driekwart van de ondervraagde juweliers zegt niet te kunnen garanderen dat hun
diamanten ‘conflictvrij’ zijn. Kirsten Hund, coördinator van NiZA’s campagne Fatal Transactions: “De
Nederlandse overheid vindt dat consumenten door hun koopgedrag zelf laten zien aan welke producten zij de
voorkeur geven. Maar om een goede keuze te kunnen maken moet de consument wel goed worden
voorgelicht. Als de Nederlandse juwelier al niet eens weet of er bloed aan zijn diamanten zit, kan je dat ook
niet van de consument verwachten. De diamantindustrie moet de consument kunnen garanderen dat er geen
bloed kleeft aan zijn diamant.”

Volgende week, van 27 tot en met 29 november, wordt er in Ottawa, Canada, door overheden, mensenrechtenorganisaties en vertegenwoordigers van de diamantindustrie gepraat over de versterking van het certifieringsysteem voor diamanten.