OESO accepteert klacht tegen optreden Noorse telecomgigant Telenor in Myanmar

Een klacht die in juli 2021 door 474 in Myanmar gevestigde maatschappelijke organisaties is ingediend tegen telecombedrijf Telenor, is door het Noorse Nationaal Contactpunt van de OESO gegrond verklaard. Telenor, dat voor 53 procent in handen is van de Noorse overheid, brengt de veiligheid en de mensenrechten van de 18,2 miljoen mobiele abonnees en mensenrechtrechtenactivisten in Myanmar in gevaar, nu het overhaast zijn Birmese activiteiten aan de Libanese M1 Group verkoopt, een bedrijf dat berucht is om zijn zakelijke activiteiten in landen met geweldadige totalitaire en extremistische regimes.

Klacht tegen Noors telecombedrijf om onverantwoorde verkoop activiteiten in Myanmar

Dit nieuws komt op het moment dat minister Htin Linn Aung van de regering van nationale eenheid in Myanmar (de democratische regering die na de actie van het leger werd opgericht) een beroep deed(opens in new window) op de Noorse regering om “nu net zo’n actieve eigenaar te zijn als de Noorse regering was toen zij Telenor promootte toen deze een vergunning aanvroeg in Myanmar” en de verkoop van haar telecomactiviteiten aan de M1 Group terug te draaien.

Tot nu toe reageerde de grootse aandeelhouder, de Noorse regering, nauwelijks publiekelijk op de zaak.

“Het zou me verbazen als de Noorse regering nu niet met een reactie komt,” zegt SOMO senior onderzoeker Joseph Wilde-Ramsing, die de Birmese maatschappelijke organisaties steunde bij het indienen van de klacht. “Noorwegen is van oudsher een groot voorvechter van de mensenrechten. Ik zou verwachten dat de regering haar meerderheidsbelang nu actief gaat gebruiken om ervoor te zorgen dat de Telenor Group ethisch en in overeenstemming met de internationale beginselen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen handelt.”

Mogelijke gevolgen voor Telenor

In de klacht wordt gesteld dat de verkoop door Telenor van zijn activiteiten in Myanmar aan M1 Group niet voldoet aan de normen voor verantwoorde terugtrekking zoals die zijn vastgelegd in de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen. Het Noorse nationale contactpunt (NCP) voor de OESO-richtlijnen heeft nu vastgesteld dat de in de klacht aan de orde gestelde kwesties “materieel en onderbouwd” zijn en dus nader moeten worden onderzocht. Het NCP heeft aangeboden te bemiddelen tussen het bedrijf en de maatschappelijke organisaties. Telenor is niet wettelijk verplicht het bemiddelingsaanbod van het NCP te accepteren, maar als Telenor de bemiddeling weigert, of als de bemiddeling niet tot een overeenkomst tussen de partijen leidt, kan het NCP zelf een onderzoek instellen om te bepalen of Telenor in overeenstemming met de OESO-richtlijnen heeft gehandeld en een openbare verklaring met zijn bevindingen afleggen. In landen als Nederland en Canada lopen bedrijven die in strijd met de OESO-richtlijnen blijken te hebben gehandeld, het risico verschillende vormen van overheidssteun te verliezen, zoals exportkredietverzekering, innovatiesubsidies, contracten voor overheidsopdrachten en internationale handelssteun.

Zakendoen met totalitaire regimes

De Libanese M1 Group is eigendom is van de steenkrijke familie Mikati, die in het verleden zaken deed met totalitaire regimes in ondermeer Syrië, Soedan en Jemen. Ook worden ze beschuldigd van corruptie en financiering van terrorisme. Eén van de eigenaars, Najib Mikati, is de huidige premier van Libanon. De onafhankelijke internationale onderzoeksmissie in Myanmar van de Verenigde Naties identificeerde in 2019 de M1 Group als een onderneming die financiële banden onderhoudt met het leger van Myanmar. Het bedrijf investeert in een infrastructuurbedrijf dat commerciële banden heeft met een mobiele operator van het leger van Myanmar. De algemeen directeur van de M1 Group(opens in new window) noemt de bezorgdheid van de maatschappelijke organisaties over mogelijke negatieve schendingen van de mensenrechten “volstrekt irrelevant”.

“Ons leven is dagelijks in gevaar door de terreur van de militaire junta en hun toenemende controle” aldus Ko Ye, een activist uit Myanmar en éen van de aanklagers. “We kunnen er niet bij dat Telenor zo overhaast en zonder overleg met belanghebbenden hun activiteiten in Myanamar heeft verkocht aan deze gewetenloze partij zonder zich rekenschap te geven van de mogelijke gevolgen die dit heeft voor de mensenrechten. De verkoop aan M1 Group moet worden opgeschort voordat het leidt tot meer moorden en martelingen. We gaan ervan uit dat Telenor’s eigenaars, de Noorse regering, de verkoop zullen terugdraaien wanneer ze begrijpen wat er hier op het spel staat.”

SOMO’s Wilde-Ramsing: “We zouden verbaasd zijn geweest als het Noorse NCP deze serieuze klacht niet had gehonoreerd. Gevoelige telecomgegevens kunnen het leven van 18,2 miljoen abonnees in gevaar brengen. De junta heeft sinds de staatsgreep meer dan 1.000 mensen gedood en meer dan 7.000 mensen gevangengezet. Telenor heeft niet bekendgemaakt of het al dan niet gebruikersgegevens met het regime heeft gedeeld. Als Telenor dit heeft gedaan, hebben zij hun abonnees dan hebben ingelicht? Hebben zij hun de kans gegeven het land te verlaten of zich te verbergen door hen via SMS op de hoogte te brengen? In plaats van te proberen geld te verdienen aan de verkoop, zou Telenor de opbrengsten moeten doneren aan het stakingsfonds voor Myanmar en ook een fonds moeten oprichten om (voormalige) klanten bij te staan die mogelijk het doelwit zijn van het regime. De aanvaarding van de zaak door het NCP stelt ons in staat om een serieuze discussie over deze kwesties met Telenor te voeren.”