Olympische medailles van elektronica afval

Voor het eerst in de Olympische geschiedenis bevatten de medailles van de Spelen goud, zilver en koper dat is teruggewonnen uit elektronica afval (e-waste). Het terugwinnen van metalen via e-waste is belangrijk omdat het de vraag naar schaarse metalen als goud en koper vermindert. De winning van metalen via mijnbouw is veelal verbonden aan sociale en milieurisico’s.

In Europa neemt de hoeveelheid e-waste met drie tot vijf procent per jaar toe, bijna drie keer zo snel als de totale afvalstroom . Ondanks de Europese Waste Electric and Electronic Equipment (WEEE) richtlijn die de inzameling en verantwoorde verwerking van dit afval moet bevorderen, wordt het grootste deel van de afgedankte elektrische en elektronische apparaten niet ingezameld of gerecycled. Een deel van de Europese afgedankte apparatuur wordt geëxporteerd naar ontwikkelingslanden als tweede hands goederen, waar het vroeg of laat wederom wordt gedumpt als afval. Daarnaast vinden er nog steeds illegale afvaltransporten plaats van Europa naar landen als Ghana, Nigeria en China. Deze landen missen de capaciteit om e-waste verantwoord en volledig te recyclen. Daarmee gaan kostbare metalen verloren. Maar dat is niet het enige probleem. Veel elektronica bevat giftige stoffen, die gevaarlijk worden voor mens en milieu op het moment van afvaldumping of slechte verwerking.

De complexiteit van het e-waste probleem vraagt om een diverse aanpak. Ten eerste is toename van inzameling, hergebruik en recycling van afgedankte elektronica een belangrijk element in de oplossing van het e-waste probleem. Wanneer oude elektronica als mobiele telefoons en laptops apart worden ingezameld, kunnen de meeste metalen gerecycled en hergebruikt worden, niet alleen in nieuwe elektronica, maar ook in Olympische medailles, zoals het initiatief van Teck laat zien.

Maar de Olympische medaille kent een keerzijde. De percentages van de hergebruikte metalen zijn nog minimaal . De rest van de metalen zijn grotendeels gewonnen met behulp van mijnbouw, Mijnbouwbedrijven nemen het veelal niet zo nauw met mensenrechten en milieunormen. Ook kan via recycling nooit volledig worden voldaan aan de toenemende vraag naar nieuwe grondstoffen voor de groeiende productie van elektronica. Daarom is een verschuiving richting een ecologisch ontwerp (ecodesign) van apparaten gewenst: ontwerpers kunnen het gebruik van giftige en schaarse metalen zo veel mogelijk voorkomen, en hun producten zo ontwerpen dat ze gemakkelijk gedemonteerd kunnen worden en de materialen hergebruikt.

In ieder geval biedt de huidige herziening van de Europese WEEE richtlijn belangrijke kansen om het probleem aan te pakken. Het SOMO ‘E-waste policy paper’ geeft in dat kader specifieke beleidsopties en aanbevelingen voor overheden, bedrijven en maatschappelijke groepen om inzameling, hergebruik en recycling van e-waste te stimuleren. Wat dat laatste betreft, zijn de medailles voor de Winterspelen een inspirerend initiatief.

Foto: © VANOC/COVAN

Extra informatie:

Greenpeace(opens in new window)

Teck(opens in new window)

Download E-waste rapport