Voor eerlijkere en duurzamere landbouw en voedselproductie doen we onderzoek naar onder meer problemen met duurzaamheidscertificering en inkoopbeleid van bedrijven. We richten ons ook op oneerlijke handelspraktijken, marktconcentratie, speculatie en ongelijke waardeverdeling, het recht op voedsel en landconflicten.

Niet-duurzame praktijken in de voedselindustrie en gevolgen voor het klimaat

De voedsel- en landbouwsector heeft een zeer grote impact op natuur en milieu. De industriële veehouderij is een belangrijke aanjager van ontbossing, klimaatverandering en teruglopende biodiversiteit. Het aandeel van de wereldwijde vleesproductie in de aan menselijke activiteiten gerelateerde uitstoot van broeikasgassen ligt naar schatting tussen de 11 en 20 procent.

Met het Downsizing Big Meat-project willen we bijdragen aan een lagere en duurzamere vleesproductie wereldwijd. Met beleidsbeïnvloeding en bewustmaking willen we de pijlers van het schadelijke bedrijfsmodel van de vleesindustrie verzwakken, om haar te dwingen duurzamer te opereren. Deze verschuiving houdt in dat de industrie andere factoren prioriteit geeft dan winst en voordelen voor aandeelhouders. De focus moet in plaats daarvan liggen op het verbeteren van arbeidsomstandigheden en dierenwelzijn, een aanzienlijke vermindering van de uitstoot van broeikasgassen en het stoppen van belastingontwijking, ontbossing en het gebruik van veevoer vol pesticiden.

Door voor deze veranderingen te pleiten proberen we bij te dragen aan een vleesindustrie die op een meer milieubewuste en sociaal bewuste manier werkt, met minder macht en marktdominantie voor Big Meat en een lagere industriële vleesproductie in het algemeen.

Uitdagingen voor de toeleveringsketens van voedsel en landbouw

De voedseltoeleveringsketens naar de EU staan bol van de mensenrechtenschendingen en veroorzaken veel schade aan klimaat en biodiversiteit. Door de import van Braziliaans vlees, bijvoorbeeld, worden Europese bedrijven in verband gebracht met schadelijke praktijken zoals ontbossing, fraude, moderne slavernij en landroof.

Al bijna twintig jaar brengen de voedsel- en landbouwprojecten van SOMO onethische en niet-duurzame praktijken in toeleveringsketens aan het licht en helpen ze bij het bevorderen van benaderingen om deze problemen uit de wereld te helpen. Het werk van SOMO in de theesector heeft grote bedrijven, waaronder Unilever, gedwongen om actie te ondernemen tegen schendingen van de rechten van arbeiders op theeplantages over de hele wereld.

SOMO-onderzoeken brachten onacceptabele leef- en werkomstandigheden aan het licht bij de productie van onder meer sperziebonen in Marokko, sinaasappelsap in Brazilië, suiker in Malawi en wijn in Zuid-Afrika. In 2021 vestigde onderzoek van SOMO en partnerorganisaties de aandacht op ontstellende arbeidsomstandigheden in de Braziliaanse notensector, waaronder kinderarbeid.

Macht van supermarkten

De kopersmacht van supermarkten is ook een belangrijk aandachtspunt in het werk van SOMO. In veel EU-landen hebben slechts enkele supermarktketens aanzienlijke controle over de voedselverkoop. In Nederland hebben vijf ketens tachtig procent van de markt voor dagelijkse boodschappen in handen, waardoor ze de macht hebben om gunstige voorwaarden af te dwingen van leveranciers. Door druk uit te oefenen op de prijzen spelen deze supermarkten een belangrijke rol bij het beïnvloeden van de omstandigheden waaronder voedsel wordt verbouwd, geproduceerd en verhandeld.

Studies tonen aan dat deze dynamiek leidt tot onethische handelspraktijken, een neerwaartse druk op de prijzen creëert en nadelige gevolgen heeft voor leveranciers, arbeiders en consumenten. Het werk van SOMO op het gebied van de kopersmacht van supermarkten heeft bijgedragen aan EU-regelgeving tegen oneerlijke handelspraktijken.