Oxfam Novib en SOMO rapport: Nederlandse steun aan bedrijven in conflictlanden onder de loep genomen

De Nederlandse overheid houdt tot op zekere hoogte rekening met de specifieke omstandigheden van door conflict getroffen landen wanneer het subsidies verleent en ondersteuning biedt aan bedrijven die in deze landen actief zijn of willen worden. Dit kan echter nog sterk verbeterd worden. Het rapport dat SOMO en Oxfam Novib vandaag publiceren, “Private Sector Development policies and instruments through a conflict lens”, pleit daarom voor het toepassen van een ‘conflict lens’ in het instrumentarium voor het Nederlandse bedrijfsleven.

Private Sector Development policies and instruments through a conflict lens

Volgens de Nederlandse overheid is het essentieel om investeringen van het bedrijfsleven in ontwikkelingslanden te bevorderen om zo maatschappelijke uitdagingen wereldwijd aan te pakken. De private sector zou kunnen bijdragen aan meer banen, economische groei en minder armoede in deze landen. Het zou tevens leiden tot minder conflicten en meer veiligheid. Middels het ‘bedrijfsleven instrumentarium’ – leningen, financiële steun en informatie over ondernemen in het buitenland – ondersteunt de Nederlandse overheid bedrijven die investeren in ontwikkelingslanden, waaronder veel fragiele staten en conflictgebieden.

Het is echter onduidelijk hoe bedrijven die ondersteund worden door de overheid zouden kunnen bijdragen aan de preventie van conflicten. Het bewijs dat door de bevordering van het bedrijfsleven de situatie in fragiele staten en conflictgebieden verbetert, is zwak. Er is zelfs een grote kans dat deze bedrijven een negatieve invloed kunnen hebben op conflicten en (in)stabiliteit van landen. Bedrijven die in fragiele en conflictgebieden opereren lopen bovendien extra risico betrokken te raken bij mensenrechtenschendingen, juist vanwege de conflict context.

De Nederlandse overheid houdt af en toe rekening met de conflict context van een land bij het toekennen van steun aan het bedrijfsleven in conflictlanden. Vaak gebeurt dit informeel en ad hoc. De overheid erkent dat bedrijven conflict-sensitief moeten opereren in conflictgebieden, wat een positief signaal is. SOMO en Oxfam Novib pleiten echter voor het structureel en consistent integreren van een zogenaamde ‘conflict lens‘ bij alle onderdelen van het bedrijfsleven instrumentarium. Ook zou de overheid een impactstudie moeten laten doen naar de toepassing en effectiviteit van het bedrijfsleven instrumentarium, waarin onderzocht wordt hoeveel geld er geïnvesteerd wordt in fragiele landen of door een conflict getroffen gebied, welke economische impact de interventies hebben en welke (onbedoelde en negatieve) impact de interventies hebben op de begunstigden, lokale bevolking en andere betrokken partijen.