SOMO ondersteunt Colombiaanse mijnwerkers en vakbonden bij indienen klacht ter bescherming van arbeids- en mensenrechten

Op verzoek van Nederlandse en Colombiaanse vakbonden heeft SOMO, samen met OECD Watch-lid PLADES (Peru), de Colombiaanse vakbonden CGT en SINTRADEM ondersteunt bij het indienen van een klacht tegen het Amerikaanse mijnbouwbedrijf Drummond voor de vermeende schendingen van arbeids- en mensenrechten bij de winning van steenkool in het Cesar Departement in Colombia. Colombiaanse vakbonden dringen er al jarenlang bij Drummond op aan de arbeidsomstandigheden in haar mijnen te verbeteren, waar veel mijnwerkers aan stoflongen lijden. Tot voor kort was het voor deze mijnwerkers heel lastig om aandacht te vragen voor deze kwestie, mede doordat vakbonden geen toegang hadden tot de mijnen om de situatie te onderzoeken.

Zieke werknemers organiseerden zich in 2014 met de oprichting van de vakbond voor zieke en gehandicapte werknemers uit de mijnbouwsector (SINTRADEM). Dit werd gevolgd door pogingen van Drummond om de vakbond te ontbinden en collectief onderhandelen te voorkomen, wat uiteindelijk resulteerde in een rechtszaak die voor het Colombiaanse Hooggerechtshof diende. In juni 2016 besloot het Hooggerechtshof om een eerder gedane uitspraak te handhaven. Hierbij werden de aantijgingen van Drummond Ltd. afgewezen en werd het bedrijf erop gewezen dat het wettelijk gezien geen recht heeft om deze rechtszaak aan te spannen. Desondanks ging Drummond door met pogingen om het vormen van de vakbond te voorkomen en weigert het bedrijf om te onderhandelen, wat in strijd is met nationale én internationale standaarden voor arbeidsrechten, onder meer vastgelegd in de conventies van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), een gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties. Dit was het moment waarop SOMO door de vakbonden werd gevraagd om te assisteren.

OESO-richtlijnen en het indienen van een klacht

De OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen, ondertekent door 46 landen, maken duidelijk wat deze overheden verwachten van internationaal opererende bedrijven op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. De richtlijnen bevatten onder meer verwachtingen met betrekking tot respect voor mensenrechten en het milieu, het voorkomen van kinderarbeid en de verantwoordelijkheid van bedrijven om wandaden in productieketens te voorkomen. Elk OESO-lid heeft haar eigen Nationaal Contactpunt waar officiële klachten ingediend kunnen worden. SOMO en PLADES hielpen de vakbonden met het onderzoeken en opstellen van de klacht, die in juli 2016 werd ingediend bij het Colombiaanse Nationaal Contactpunt (NCP) voor OESO-richtlijnen. De klacht was de eerste die ooit werd ingediend bij het onlangs opgerichte NCP. Het Colombiaanse NCP heeft de klacht in behandeling genomen en is momenteel bezig om de partijen bij elkaar te brengen voor bemiddeling. SOMO en PLADES blijven de Colombiaanse vakbonden in dit proces ondersteunen.

Directe connectie met Nederlandse energiebedrijven

Een groot deel van de steenkolen die wordt gebruikt om in Nederland energie op te wekken komt van controversiële Colombiaanse mijnbouwprojecten; bijna de helft van alle steenkool op de Nederlandse markt komt uit Colombia. Drummond is één van de grootste leveranciers van steenkool aan Nederlandse bedrijven die energiecentrales exploiteren, zoals RWE/Essent, Vattenfall/Nuon, E.ON en Engie. De energiebedrijven aan het einde van deze productieketen hebben een gedeelde verantwoordelijkheid om arbeids- en mensenrechtenschendingen in de steenkoolmijnen tegen te gaan. Mede door deze directe link met Nederlandse energiebedrijven, en omdat het de eerste keer is dat het Colombiaanse NCP een klacht in behandeling neemt, hebben de Colombiaanse vakbonden het Nederlandse NCP gevraagd om de afwikkeling van de klacht door het Colombiaanse NCP in de gaten te houden en te assisteren waar nodig.