SOMO-training over veranderingsgericht onderzoek en klachtenmechanismen in Ghana

Hoe kunnen vakbonden arbeidsrechtenschendingen die plaatsvinden in de cacaosector in Ghana op een effectieve manier aanpakken op internationaal niveau? Twee onderzoekers van SOMO, Sanne van der Wal en Irene Schipper, reisden af naar Ghana om vakbondsleden te ondersteunen met praktische interventietechnieken tijdens een tweedaags trainingsprogramma in Tema, op 12 en 13 maart 2014.

De training was georganiseerd door CNV Internationaal en zijn Ghanese partner, de Ghana Federation of Labour (GFL). CNV Internationaal ziet veel mogelijkheden voor zijn partners om instrumenten voor ketenverantwoordelijkheid en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) te gebruiken om multinationals verantwoordelijk te houden voor arbeidsrechtenschendingen in hun toeleveringsketen. Hierbij richt het CNV zich niet alleen op de cacaoketen, maar ook op die van koffie, kleding en hout. SOMO heeft veel ervaring op dit gebied, en werd daarom ingeschakeld om een training op te zetten samen met GFL.

Verschillende vakbonden deden mee aan de tweedaagse cursus in Ghana, waaronder GFL, GAWU, en FAWU, die bedrijven als HPW Fresh & Dry, Barry Callebaut, Cargill, Nestlé en Akuafo Adamfo vertegenwoordigen. Er waren in totaal 23 deelnemers.

Onderzoekstechnieken

Dag één van de training was gericht op onderzoekstechnieken die helpen een interventiestrategie te bepalen tegen bedrijven en voor externe stakeholders. Besproken methodes waren onder andere ketenanalyses, machtsanalyses, onderzoek naar bedrijfsstructuren en het documenteren van schendingen.

Irene Schipper: “Het was goed om te zien hoe doelgericht de deelnemers waren in het uitvoeren van de opdrachten en hoe snel ze schakelden van de lokale strategieën, waaraan ze gewend zijn, naar internationale strategieën.”

Klachtenmechanismen

Andere onderdelen van de training waren verschillende methodes om bedrijven aan te spreken (confrontatie versus collaboratie), diverse MVO-interventies en internationale klachtenmechanismen. Een aantal klachtenmechanismen werden gedetailleerder besproken, zoals wanneer een case in aanmerking komt voor de ILO-procedure, de IFC, de African Development Bank en hoe je een OESO-klacht kunt indienen.

Sanne van der Wal: “We zijn zeer tevreden met de bijdragen van verschillende deelnemende organisaties. Kenneth Koomson van FAWU presenteerde de vakbondsagenda voor het omgaan met de voornaamste uitdagingen in de Ghanese cacaosector en Kingsley Ofei-Nkansah, de algemeen secretaris van GAWU, deelde een inspirerend verhaal over hoe MVO kan bijdragen aan het verbeteren van de arbeidsomstandigheden in de sector.”

Irene Schipper: “We hopen dat een van de arbeidsrechtenschendingen die in de training naar voren zijn gebracht door de vakbonden, gebruikt zal worden om de instrumenten en technieken die we hebben gepresenteerd in de praktijk te brengen. CNV Internationaal en SOMO zullen in zo’n geval zeker ondersteuning bieden.”

Een aantal van de ernstigste schendingen die zijn besproken, had betrekking op onbetaald overwerk, slechte arbeidsvoorwaarden voor tijdelijk personeel en achterstallige betalingen aan cacaoboeren.