Te weinig verbeteringen bij Peruaanse mangoproducenten

Hongerlonen, extreem lange werkdagen zonder een vast contract en geen vakbond die voor je op kan komen. Dat is de situatie die SOMO in 2011 aantrof bij Peruaanse mangoproducenten die producten leveren voor de Europese winkelschappen. Ruim twee jaar na SOMO’s onderzoek ging Oxfam Duitsland naar de Peruaanse mangovelden en sprak met mangoplukkers en -verpakkers van vier bedrijven. Hoe staat het er nu voor met de arbeidsomstandigheden in deze sector?

Socio-economic Issues in the Peruvian Mango Supply Chain of EU Supermarkets

Voor haar onderzoek(opens in new window) interviewde Oxfam Duitsland arbeiders van vier bedrijven: Camposol, Dominus, Peru Frut Tropical en Tropical Fruit Trading Peru. De uitkomsten van het onderzoek laten een zelfde beeld zien als het onderzoek van SOMO uit 2011 (sectorstudie en Nederlandse casestudie over Ahold). De lonen liggen nog steeds onder het bestaansminimum, werkdagen zijn extreem lang en banen zijn onzeker. Geen van de geïnterviewde arbeiders is lid van een vakbond. Sterker nog, wie zich aansluit bij een vakbond loopt het risico zijn baan te verliezen of bij de volgende oogstperiode niet meer ingehuurd te worden.

Groeiende inkoopmacht

Het rapport geeft ook een analyse van de inkooppraktijken van de vijf grootste Duitse supermarktketens, die allemaal Peruaanse mango’s in de schappen hebben liggen: Aldi, Edeka, Lidl, Metro en Rewe. Deze vijf ketens hebben samen een marktaandeel van 90 procent. Door hun dominante positie kunnen de supermarkten steeds lagere prijzen afdwingen bij voedselproducenten. Deze druk wordt uiteindelijk afgewenteld op de arbeiders aan het begin van de keten. Zij maken extreem lange dagen, onder slechte omstandigheden en verdienen niet genoeg om van rond te komen.

Ook in andere Europese landen, waaronder Nederland, zijn er zorgen over de groeiende machtsconcentratie van een klein aantal supermarktketens. De Duitse mededingingsautoriteit heeft inmiddels een onderzoek ingesteld naar de inkoopmacht van de grootste Duitse supermarktketens. Dit onderzoek moet duidelijk maken wat de gevolgen van de inkooppraktijen van deze machtige spelers zijn voor kleinere bedrijven, leveranciers en producenten. De eerste resultaten worden eind 2013 verwacht.

Kleine stapjes vooruit

Is er in de afgelopen twee jaar dan niets veranderd voor de mango-arbeiders in Peru? Toch wel, het rapport van Oxfam Duitsland meldt een aantal voorzichtige positieve signalen. Bij Camposol, een bedrijf dat ook door SOMO werd onderzocht, zijn de werkdagen iets korter geworden; van gemiddeld elf naar tien uur per dag. Ook arbeiders bij Dominus geven aan dat het aantal verplichte werkuren iets minder is geworden in de afgelopen jaren. Werkdagen van veertien uur zijn nu eerder uitzondering dan de regel. Daarnaast vond er in maart een rondetafelbijeenkomst plaats over arbeidsomstandigheden in de Peruaanse landbouwsector. Producenten (waaronder Camposol en Dominus), retailers, vakbonden en maatschappelijke organisaties spraken met elkaar over de belangrijkste problemen. De bijeenkomst werd georganiseerd door het Britse Ethical Trading Initiative(opens in new window) en krijgt een vervolg in de vorm van een meerjarig programma

Nederlandse supermarkten

Nederland is momenteel de grootste importeur van Peruaanse mango’s. SOMO lichtte de vijf grootste Nederlandse supermarkten (Albert Heijn, Jumbo, Lidl Nederland, Aldi Nederland en Plus) in over het onderzoek van Oxfam Duitsland en vroeg hen of zij mango’s afnemen van de door Oxfam Duitsland onderzochte producenten. Albert Heijn en Lidl gaven aan mango’s af te nemen van Camposol. Plus liet weten geen mango’s uit Peru af te nemen. Ook Jumbo gaf aan geen mango’s af te nemen bij de door Oxfam Duitsland onderzochte bedrijven. Aldi onthield zich van een reactie.

SOMO roept Nederlandse supermarkten die mango’s uit Peru in hun schappen hebben op om te onderzoeken of arbeidsrechtenschendingen zich voordoen in de toeleveringsketen.Als dat het geval is, moeten deze schendingen worden aangepakt. Betrokkenheid van lokale vakbonden is daarbij essentieel. Ook zouden supermarkten zich ervan moeten verzekeren dat hun inkooppraktijken goede arbeidsomstandigheden in de keten mogelijk maken.