Uitbuiting door malafide uitzendbureaus

Nederland kent een wildgroei aan uitzendbureaus. Er zijn er ruim 15.000 geregisteerd bij de Kamer van Koophandel, maar er is nauwelijk toezicht op deze bedrijven. Het vrijwillige keurmerk van de Stichting Normering Arbeid (SNA) blijkt in de praktijk nauwelijks onderscheidend. Ook malafide uitzendbureaus, waar veel klachten over zijn, hebben vaak een SNA-stempel.

Met de nieuwe Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (Wtta) wil de overheid een einde maken aan deze vrijwilligheid, en moeten uitzendbureaus voortaan worden toeglaten om te kunnen opereren. Maar in het wetsvoorstel dat er nu ligt, worden alle uitzendbureaus met een SNA-keurmerk in eerste instantie automatisch toegelaten, ook al zijn er klachten over het bedrijf.

In deze lobby-paper kijken we specifiek naar de rol van uitzendbureaus in de vleesverwerkende industrie. Deze sector draait op arbeidsmigranten – in sommige bedrijven wel meer van 75 procent – , die vaak zijn ‘ingeleend’ via uitzendbureaus. Ook spelen in deze sector volgens hulporganisaties de meest ernstige misstanden.  Het is dan ook absoluut noodzakelijk om dringende maatregelen te nemen, die verder gaan dan het reguleren van uitzendbureaus. Veel van de nu voorgestelde maatregelen zullen de afhankelijke en onzekere positie van arbeidsmigranten niet verbeteren.  

Concreet doen we drie aanbevelingen:

1. Verplicht bedrijven in de vleessector om arbeidsmigranten direct in dienst te nemen.

In Duitsland werd in 2021 de verplichting ingesteld om werknemers in de vleesindustrie direct in dienst te nemen en niet meer via uitzendbureaus te laten werken. Dit is snel en doeltreffend ingevoerd, met als gevolg verbeteringen wat betreft de werkuren, veiligheid op de werkvloer, lonen en rechten. Een dergelijk besluit zou ook in Nederland leiden tot een duidelijke verbetering van de arbeidsituatie van arbeidsmigranten, doordat de perverse prikkel voor uitzendbureaus – die zoveel mogelijk winst willen maken op het bemiddelen – wordt weggehaald.

2. De Wtta moet uitzendbureaus met een SNA-keurmerk niet automatisch toelaten. 

Het breed implementeren van de aanbevelingen van de commissie-Roemer biedt mogelijkheden om de situatie voor arbeidsmigranten (in alle sectoren) substantieel te verbeteren. Een deel van de aanbevelingen is al opgevolgd, bijvoorbeeld in de Wet goed verhuurderschap. Ook de Wtta kan zeker verbetering brengen. Maar dan moeten malafide uitzendbureaus buiten het toelatingsstelsel worden gehouden en niet automatisch worden toegelaten, omdat zij een SNA-keurmerk hebben. Er moeten daarvoor extra voorwaarden worden gesteld aan uitzendbureaus. 

3. Zorg voor een inkomensgarantie voor arbeidsmigranten.

Om te voorkomen dat arbeidsmigranten naar Nederland worden gehaald en dan nauwelijks werk krijgen en nauwelijks een inkomen verdienen, moeten uitzendbureaus een bepaalde periode een gegarandeerd minimum inkomen betalen. In de CAO voor uitzendbureaus is al een inkomensgarantie-periode van twee maanden opgenomen, maar CAOs zijn niet altijd bindend voor de rest van de sector. Daarom is het belangrijk om deze inkomensgarantie voor iedereen te laten gelden.