Uraniummijnbouw bedreigt mens en natuur in Afrika

Internationale mijnbouwbedrijven worden nauwelijks gecontroleerd en gereguleerd, de lokale bevolking heeft vaak weinig inspraak op beslissingen die hun land en gezondheid aangaan en de mogelijke lange termijn-gevolgen worden onvoldoende erkend en bestreden. Grootschalige vervuiling gaat onverminderd voort en zelfs in natuurreservaten wordt mijnbouw toegestaan.

Dit blijkt uit het vandaag gepubliceerde onderzoeksrapport van WISE en SOMO: Uranium from Africa. Mitigation of uranium mining impacts on society and environment by industry and governments. WISE heeft het afgelopen jaar onderzoek gedaan in Zuid-Afrika, Namibië en de Centraal Afrikaanse Republiek. Daar zijn lokale mijnen bezocht en in het kader van het onderzoek is uitvoerig gesproken met een aantal mijnbouwbedrijven: het Franse staatsbedrijf AREVA, het Zuid-Afrikaanse AngloGold Ashanti, het Anglo-Australische Rio Tinto, het Australische Paladin, en het Canadese bedrijf First Uranium.

De vraag naar uranium voor de productie van kernenergie heeft in de afgelopen jaren geleid tot een toename van het aantal buitenlandse bedrijven dat uranium wil delven in Afrikaanse landen.

Uraniummijnbouw gaat gepaard met grote milieugevolgen en risico’s voor de gezondheid. De kosten van rehabilitatie van het mijnbouwgebied liggen vaak vele malen hoger dan de totale opbrengst van het uranium tijdens de productieperiode van de mijn. Uraniummijnbouw wordt door veel Afrikaanse landen echter toegestaan vanwege de financiële voordelen op korte termijn.

Het rapport Uranium from Africa. Mitigation of uranium mining impacts on society and environment by industry and governments beschrijft hoe uraniummijnbouwbedrijven nauwelijks verantwoording hoeven af te leggen over hun Afrikaanse operaties. Ook laat het zien hoe overheden en burgers kampen met een gebrek aan kennis en middelen om de bedrijven adequaat te controleren en aan te spreken op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Inspraak door burgers en bescherming van hun rechten is minimaal en bedrijven en overheden doen te weinig om radioactieve en toxische besmetting van water, land en lucht te voorkomen.

De herkomst van uranium en de manier waarop het gewonnen wordt verdient meer aandacht; al is het maar omdat Nederland in de nabije toekomst mogelijk meer uranium gaat inkopen voor de nieuwe kerncentrales. Minister Verhagen van EL&I schreef onlangs in een brief aan de Kamer niet de juridische mogelijkheden te hebben om een duurzame winning van uraniumerts af te dwingen maar de initiatiefnemers van nieuwe kerncentrales ”aan te willen spreken op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid”.

Fleur Scheele, onderzoeker bij WISE en auteur van het rapport: “De sociale en milieuproblemen rond deze Afrikaanse uraniummijnen zijn zo ernstig dat je je niet voor kunt stellen dat een energiebedrijf daar haar grondstoffen vandaan wil halen”.

Het nu gepubliceerde onderzoek werd gedaan in het kader van een project rond uraniummijnbouw in Afrika. In het kader van dat project publiceerden SOMO en WISE in februari dit jaar het rapport Radioactive Revenues, Financial Flows between Uranium Mining Companies and African Governments.