Voorstel van Europese Commissie voor financiële markten mist kracht

De nieuwe regels die vandaag werden voorgesteld door de Europese Commissie brengen duidelijkheid over voedselspeculatie door financiële handelaars, maar zijn niet voldoende om excessieve speculatie en volatiele voedselprijzen tegen te gaan. Hiervoor waarschuwen milieu- en ontwikkelingsorganisaties in een gezamenlijke reactie op het nieuwe voorstel voor de richtlijn Markets in Financial Instruments Directive (MiFID ll) en de bijbehorende regelgeving.

De voorgestelde hervorming, die de komende maanden besproken wordt in het Europarlement en de Europese lidstaten, voorziet in de beperking van het aantal en de omvang van termijncontracten per handelaar (de zogenoemde positielimieten) in een poging om de impact op voedselprijzen, zoals van graan of soja, te beperken. Ook wordt het toezicht op schadelijke ‘high frequency trading’ verscherpt. Desalniettemin schiet het voorstel van de Commissie tekort waar het gaat om duidelijke maatregelen tegen voedselspeculatie. Er zijn te veel uitzonderingen, Europese lidstaten mogen ‘alternatieve regels’ opstellen voor het beperken van de posities en de hervorming gaat niet ver genoeg om speculatie die geen verband houdt met vraag en aanbod, tegen te gaan.

Marc-Olivier Herman, beleidsmedewerker van Oxfam International: "Het voorstel van de Europese Commissie is niet sterk genoeg om voedselspeculatie tegen te gaan. Zoals het nu uitziet, gaat de voorgestelde hervorming niet ver genoeg om te voorkomen dat excessieve speculatie uitmondt in dramatische prijsveranderingen van basisproducten en om de ingestorte voedselmarkten te herstellen, zodat ze functioneren voor voedselproducenten en consumenten. Voor veel mensen in ontwikkelingslanden zijn voedselprijzen een zaak van leven en dood."

Het voorstel van de Commissie voorziet in uitzonderingen waardoor financiële dochtermaatschappijen van voedselhandelaren buiten de regeling vallen. Daniel Pentzlin van Friends of the Earth Europe: "Het Europarlement en de Europese lidstaten moeten nu garanderen dat de regels gelden voor alle soorten speculatie. Het is onacceptabel een uitzondering te maken voor grote graan- en maishandelaren en ze te laten profiteren van hoge en volatiele voedselprijzen."

Het beperken van het aantal en de omvang van de contracten van speculanten is doorslaggevend in de strijd tegen excessieve speculatie, die heeft geleid tot honger en armoede voor miljoenen mensen overal ter wereld. Markus Henn van de Duitse organisatie WEED: "Het voorstel van de Commissie om lidstaten de mogelijkheid te geven alternatieve regels op te stellen om posities te beperken is onacceptabel. De financiële sector kan lobbyen bij de Europese lidstaten om hun interpretatie van de regels aan te passen en te verzwakken."

Speculatie die losstaat van vraag en aanbod: Commodity Index Funds, Exchange Traded Funds, High Frequency Trading en andere investeringsprojecten bevorderen speculatie die geen relatie meer heeft met de reële economie. Deze producnten worden in brede kringen gezien als de oorzaak van de enorme volatiliteit van voedselprijzen. Murray Worthy van de World Development Movement: "Er is geen reden waarom investeerders die proberen hun portfolio te diversifiëren de mogelijkheid zouden moeten hebben de voedselmarkt te overspoelen en daar prijsveranderingen en prijs-verhogingen te veroorzaken. De overheid moet voldoende macht hebben om excessieve speculatie te beperken en handelsactiviteiten die schadelijk zijn voor de maatschappij te verbieden.”

Voor meer informatie neem contact op met Myriam Vander Stichele(opens in new window)

________

Meer informatie:

Het voorstel van de EC heeft als doel financiële handel in Europa te reguleren, inclusief de handel in termijncontracten voor voedingsmiddelen. De excessieve speculatie in termijncontracten voor voedsel wordt zwaar bekritiseerd door economen en wereldleiders. Eurocommissarissen Barnier en Ciolos hebben bij verschillende gelegenheden toegezegd voedselspeculatie tegen te gaan, maar de EU loopt achter bij de VS wat betreft de regulering van de voedselmarkt.

Eurocommissaris Michel Barnier verklaarde tijdens een parlementaire hearing op 13 januari 2010(opens in new window) : "Speculatie met basisvoedselproducten is een schandaal als er miljarden mensen overal ter wereld honger lijden. We moeten ervoor zorgen dat de markten bijdragen aan duurzame groei. Ik vecht voor een eerlijker wereld en wil dat Europa daar de leiding in neemt."

Eurocommissaris Dacian Ciolos, in een persverklaring op 21 september 2010(opens in new window) : "Het is duidelijk dat de prijsontwikkeling van landbouwcommodities, zowel omhoog als omlaag, nog nooit zo abrupt is geweest. Dit heeft impact op boeren, voedselproducenten en consumenten. Speculatie mag economische activiteiten die normaal haalbaar zijn niet in gevaar brengen,…"

Toen president Obama in 2010 de Dodd–Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act tekende, namen de Verenigde Staten de leiding in het terugdraaien van de deregulering en in de hervorming van de financiële markten. De Dodd–Frank Act geeft richting aan de toezichthoudger die verantwoordelijk is voor de derivatenmarkten, de Commodity Futures Trade Commission (CFTC), bij het uitbrengen van regels die de omvang van de contracten op de termijnmarkten en het aantal termijncontracten dat een handelaar mag bezitten (positielimieten) beperken om zo excessieve speculatie te verminderen, te elimineren of te voorkomen ´als zijnde ongepast´. De CFTC heeft deze week regels aangenomen over positielimieten(opens in new window) .

Ook het hoofd van de FAO, de speciaal VN-rapporteur voor het Recht op Voedsel, paus Benedictus XVI, president Sarkozy, een groot aantal sociale organisaties en de CEO van Starbucks, Howard Schultz, oefenden kritiek uit op excessieve voedselspeculatie.

Er is een breed debat gaande over de nadelige effecten van excessieve speculatie. Zolang er geen unanieme consensus is over de effecten, heeft een groot aantal studies en analyses(opens in new window) verschillende aanwijzingen gevonden dat voedselspeculatie leidt tot prijsvervorming en inflatie.

450 economen ondertekenden een brief(opens in new window) met een oproep aan de G 20 om speculatie met voedselprijzen te reguleren (11 oktober 2011).