Home
Laatste nieuws
Handelsverdrag geeft banken vrij spel

Handelsverdrag geeft banken vrij spel

Nieuws

15 november 2013

“Wat Europese onderhandelaars van plan zijn over financiële diensten voor een nieuw handels- en investeringsverdrag met de Verenigde Staten (het Transatlantic Trade and Investment Partnerschip (TTIP)) is zorgelijk. Dit maakt duidelijk hoe weinig er is geleerd van de grote financiële crisis vijf jaar na het omvallen van Lehman Brothers”, zegt SOMO-onderzoeker Myriam Vander Stichele, gespecialiseerd in financiële regelgeving en onderhandelingen van internationale handelsverdragen.

De Europese Commissie (voor de Europese Unie) onderhandelt sinds de zomer van 2013 met de Verenigde Staten om overeenstemming te bereiken over het Transatlantic Trade and Investment Partnerschip (TTIP)(opens in new window) . Het doel is het opheffen van barrières voor handel en investeringen in verschillende economische sectoren. Daarbij worden niet alleen importtarieven weggenomen, maar ook regelgeving die als belemmerend wordt gezien voor de invoer en uitvoer van producten en diensten. Het doel is ook om investeringen tussen de EU en de VS makkelijker te maken. Bovendien wordt gekeken naar het openen van beide markten voor diensten, inclusief financiële diensten, publieke aanbestedingen en het beschermen van investeerders

Lobby financiële industrie vs. publiek belang

Elke paar maanden komen de onderhandelaars vanuit de EU en de VS bijeen. De laatste keer was dat op 11 tot 15 november 2013 in Brussel, de volgende onderhandelingssessie zijn in december 2013 in Washington. SOMO, en andere ngo’s, monitoren deze onderhandelingen, voor zover mogelijk.

“Hoewel de onderhandelaars een heleboel belanghebbenden consulteren, wordt de stem van de burgers en maatschappelijke organisaties niet voldoende gehoord. Wat betreft handel en investeringen in financiële diensten zitten de lobbyisten uit de financiële industrie (afgevaardigden van banken, verzekeraars, hedgefondsen, etc.) bovenop deze onderhandelingen en hebben altijd op tijd hun wensenlijstje ingediend. Het is een machtige lobby waarnaar onderhandelaars vaak luisteren, o.a. door gebrek aan kennis en inzicht van de risico’s”, zegt Vander Stichele.

Europese banken willen bijvoorbeeld maar al te graag zich nog makkelijker in de VS kunnen vestigen en met minder beperkende regelgeving te maken hebben om daar hun (risicovolle) financiële producten en diensten te verkopen. Dat is wat grote investeringsbanken zoals Goldman Sachs willen in Europa. Maar juist door de huidige financiële crisis zouden de onderhandelaars het moeten hebben over hoe het verdrag een financiële crisis mee kan helpen voorkomen en in welke diensten wel of niet geïnvesteerd moet worden om burgers en de economie, en ook duurzaamheid, te dienen.

Risico’s TTIP

In voorstellen voor de TTIP-tekst staan artikelen die voor het begin van de financiële crisis gangbaar waren in handelsverdragen. Het gevaar bestaat daardoor dat overheden en parlementen bv. de hoeveelheid financiële diensten en de waarde van die financiële producten niet (meer) mogen bepalen en beperken.

“Hoe meer de financiële industrie liberaliseert (open markten), hoe meer risico ze neemt om elkaar te beconcurreren. En dat stimuleert precies het gedrag dat tot een crisis leidt of verergert.”

Als daarbij het verdrag ook nog beperkingen oplegt over hoe en wat overheden mogen reguleren, hebben overheden te weinig middelen om de risico’s in te dammen. De crisis maakte nochtans duidelijk dat overheden en parlementen een sterk regelgevende mandaat moeten hebben en dat ook moeten behouden. De Europese onderhandelaars hebben echter duidelijk aangegeven dat ze in dit verdrag “regelgeving willen disciplineren” en onderwerpen aan allerlei voorwaarden. De EU wil in TTIP een nieuw instrument op touw zetten om EU- en VS-regelgeving te bespreken.

“Daarmee zal achter gesloten deuren en op ondemocratische wijze besprekingen over regelgeving worden gevoerd die kunnen bepalen wat parlementen al dan niet kunnen beslissen. In het minst gevaarlijke scenario aanvaarden de EU en de VS hiermee elkaars wetten.”

Dat betekent dat in de VS goedgekeurde financiële producten en banken, of andere financiële bedrijven, automatisch worden toegelaten op de Europese markt volgens de normen van de VS, en niet meer volgens de procedures en normen van de EU. In het slechtste scenario wordt gestreefd om wetgeving op een gelijk niveau te brengen waardoor (onder invloed van de financiële lobby) de uitkomst de laagste gemene deler van beide financiële regels is.

Omdat onderhandelingen voor handelsverdragen vaak complex zijn, stelde SOMO alvast een technische nota op met daarin een overzicht van kwesties die in de TTIP-onderhandelingen op het spel staan voor Europese financiële regelgeving en het voorkomen van financiële crises.